Иісгүл
Иісгүл, кодонопсис (лат. Codonopsis) – қоңыраугүлдер тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдіктер туысы. Қазақстанда, Тянь-Шань, Жетісу Жоңғар Алатауындағы өзендер мен бұлақтардың жағасында, орман алаңқайлары мен шалғындықтарында кездесетін 1 түрі – жібілген иісгүлі (С. clemaidea) бар. Оның биіктігі 1 м, сабағы бұтақты, сақина тәрізді дискімен қоршалған. Жапырақтары жұмсақ, қысқа сағақты және жұмыртқа тәрізді қарама-қарсы орналасқан. Тостағаншасы 5 жіңішке тісшеге бөлініп, гүлдеу мерзімі аяқталған соң шалқайып кетеді. Қоңыраулы күлте жапырақтарының биіктігі 3 см, үшкірлеу 5 бөлікке тілімденген. Аталығы 3 бөлікке бөлінген. Тұқымынан көбейеді. Маусым – тамыз айларында гүлдеп, тамызда жемісі піседі. Жемісі – құрғақ қорапша. Алғаш бұл мәдени өсімдік 19 ғасырдың аяғында Санк-Петербургте тәжірибеден өтті. Ол Алматыдағы Бас ботаникалық бағында тұқымынан өсіріледі. Жіпілген Иісгүлдің құрамында эфир майы, С витамині, илік заттар бар. Дәрілік өсімдік, одан алынған дәрілік препараттар адам ағзасын әлдендіру және қан қысымын төмендету үшін қолданылады.[1]
- ↑ Қазақстан Энциклопедиясы
