Кіндік кесер
Кіндік кесер (салт). «Кемпірлер кіндік кесе бастады». («Жас алаш» газеті). Ел ішінде «кіндік шешесі» немесе нәресте туған сәтте оның кіндігін кесетін әйелдер дайын турады. Кейде олардың «жол менікі» деп таласатын кездері де болады. Кіндік кесу – мәртебелі, абыройлы іс. Байыпты әжелердің шешімімен кіндік кескен әйелге «кіндік кесер» кәдесі беріледі. Бұл да жолы бөлек кәде. Кейін де «кіндік шеше» деп аталатын әлгі әйел сол баланың анасы есепті құрметке ие болады. Кіндік баласын оның өз анасынан кем санамауы керек. «Кіндік шеше» кейін келіп бала үйінен өз қалауын да ала алады.
Баланың кіндігі түскеннен кейін де жасалатын халықтық ырымдар көп. «Елдің қорғаны болсын» деп ер баланың кіндігін атшаптырым жерге апарып көмеді. «Қыз отбасының тірегі болсын» деп от орнына немесе табалдырыққа көмеді.
Кіндік шешенің атқаратын міндеттері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жүкті болған әйелді күту[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Екі жас үйленіп жатқан кезден кіндік шеше болуды қалап алатын әйелдер болады. Ол үшін алдымен екі жасты арнайы қонаққа шақырып, өз дастарханынан дәм таттырады. Осыдан кейін екі үй арасында да қарым-қатынас жиілеп, жарастық орнайды. Жүкті әйелді күтімге алады.
Босану кезінде басы-қасында болу[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Толғақ мерзімі жақындағанда жеке үй дайындалады. От жағып су жылытылады. Үйдің іші-сырты дүние-мүлкі мұнтаздай тазаланады. Осы істердің, басы-қасында кіндік шеше ұйтқы болып жүреді. Жүкті әйелді толғақ үстінде кіндік шеше демеп тұрады және олай-бұлай жүруіне де рұқсат етіледі.
Кіндігін кесу[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Кіндікті ақбалтамен кесіп, таза жіппен байлап, түбіне күл сепкен. Ақ балтаны өзге нәрсеге пайдаланбай, сақтап қойған. Ер баланың кіндігін ырымдап "үй күшік болмасын" деген оймен отбасы, ошақ түбіне көмеді. Сонымен бірге оқымысты болсын деп кітаптың, ат құлағында ойнасын деп аттың жалына байлайды.
Балаға қамқорлық жасау[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дүниеге келген сәбиді емізбестен бұрын таза суға малынған қасқырдың жүнімен ауыздандырған. Бала ер жетіп ел қатарына қосылғанша кіндік шеше өз назарынан тыс қалдырмай әрдайым қамқор болып жүрген
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1. http://www.atazholy.kz/salt-d-st-r-det-ryp-yrymdar.html?start=14 Мұрағатталған 1 ақпанның 2014 жылы.
2. http://www.halyksozi.kz/news/view/id/149 Мұрағатталған 1 ақпанның 2014 жылы.