Лапсана

Кәдімгі лапсана
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Asterales Тұқымдасы: Asteraceae Кіші тұқымдасы: Asteroideae Тайпасы: Cichorieae Кіші тайпасы: Crepidinae Тегі: Lapsana L.
Үлгілік түрі
Lapsana communis L.
түрлері
6 түрі белгілі

Лапсана (лат. Lapsana) – астралылар тұқымдасына жататын бір жылдық немесе көп жылдық өсімдіктер туысы. Кавказ, Орта Азия елдерінде, Батыс және Шығыс Сібірде, Жерорта теңізі жағалауында, Балқан, Кіші Азия түбектерінде, Иранда, Солтүстік Америка құрлығында кездеседі. Қазақстанда бір түрі - кәдімгі лапсана (Lapsana communis) Алтай тауларында, Іле және Күнгей Алатауларында өседі.

Ботаникалық сипаты

• Биіктігі 40-80(100) см.
• Сабағы тік, жайыла бұтақталған, төменгі бөлігін қатты, безді түк жапқан.
• Жапырағы жіңішке, екі жағын немесе төменгі жағын, жиегін сирек түк басқан. Төменгі және ортаңғы жапырақтары сағақты, қауырсын тілімді, ұзындығы 3-10 см, ені 1-6 см. Жоғарғы бөлігіндегі сағақсыз ұсақ жапырақтары қандауыр тәрізді, бүтін жиекті.
• Тостағаншасы бірнеше гүлшоғырына топтасқан, орама жапырақтарының ұзындығы 7-8 мм, ені 2-4 мм. 3-4 сыртқы орама жапырақтары жұмыртқа тәрізді, өте ұсақ, ішкі ұзынша қандауыр жапырақтарынан 7-8 есе кіші. Күлтесі ашық сары, орамасынан 1,5 есе үлкен.
• Сырты жылтыр тұқымы сына тәрізді, жасыл немесе сарғыш қоңыр түсті, ұзындығы 3-4 мм, аздап иіліген, жіңішке 20 қырлы болады, түбіне қарай жіңішкерген. Маусым-шілде айларында гүлдеп, шілде-тамызда жеміс береді.
• Бау-бақшаларда, қала көшелерінде, тұрғын үй маңында арамшөп ретінде өседі.

Емдік қасиеті

Лапсананың емдік қасиеттері:

• іш жүргізу;
• суық тигенге қарсы;
• ауырғанды басу;
• жараны жазу.

Тағы қараңыз

• Дәрілік өсімдіктер