Литва халқының материалдық және рухани мәдениеті

Литван тілі

Литван тілі тілдердің үндіеуропалық семьясының балтық тобына жатады. 2 негізгі диалект ерекшеленеді: жямайттық және аукштайттық. Литван тілі тірі үндіеуропалық тілдердің басқаларына қарағанда фонетика мен морфологиядағы ежелгі белгілерін жақсы сақтап қалған. Жазу латын графикасының негізінде 16 ғасырда пайда болды. Алғашқы литван кітабы – М. Мажвидастың Катехизисі (1547 ж.). Біртұтас әдеби тіл батыс аукштайттық диалектінің негізінде 19 ғ. аяғы-20 ғ. басында қалыптасты. Діни нанымдары – негізінен католиктер. Үлкен европеоидтық нәсілдің беломор-балтық нәсіліне жатады. Литвалық фольклор бай және әр алуан: дайна-әндер; ертегілер, көптеген этиологиялық аңыздар, ежелгі мифтердің жұрнақтары (жай атқыш Перкунас туралы және т.б.).

Шаруашылығы

Литвалықтардың дәстүрлі шаруашылықтары – егін шаруашылығы (қара бидай, арпа, сұлы, бидай, бұршақ, зығыр, 18 ғ. соңынан бастап - картоп). Жылқы өсіру, ірі-қара мал мен шошқа асырау, ара шаруашылығы, балық аулау дамыған.

Кәсіптері

Дәстүрлі кәсіптері – тоқымашылық, кесте тігу, ғашты ұсталық өңдеу, ағаш ою, өру, қыш.

Дәстүрлі киімдері

Әйелдер костюмы тұрмыста 19 ғ. дейін сақталды, оның жергілікті ерекшеліктері болды: жямайттық, аукштайттық, дзуктық, клайпедтік, каптық және занавиктік.

Дәстүрлі тағамдар

Дәстүрлі тағамдардың негізін қара бидай, кейде бидай ұны, арпа және сұлы жармалары, бұршақ, сүт, ет құрады. 18 ғасырдың аяғында – 19 ғасырдың басында картоп тағамдары кеңінен таралды. Святки мен Масленицаға маска киетін күнтізбелік мерекелер, Иван күніне арналған от жағылып, әткеншек тебілетін серуендер маңызды мәнге ие болған.