Малдың сүттілігі

Малдың сүттілігі — төрт түлік малдың белгілі бір мерзім ішінде сүт беру мөлшері. Әр түрлі мал түлігінің сүттілігі бірдей деңгейде болмайды. Мысалы, бүкіл тіршілік еткен уақыт ішінде орта есеппен сиыр 20 — 30 мың кг сүт берсе, бір жылда орта есеппен қойдан 500 кг, ешкіден 450 — 550 кг, биеден 1000 — 3000 кг, аруанадан 750 — 2000 кг-ға жуық сүт сауылады. Әр түрлі аймақта өсірілетін мал тұқымының сүттілігі түрліше болады. Өйткені, жайылым, күтім ерекшелігіне (малды дұрыс азықтандыру, зоотехникалық талаптарға сай бағу, мезгілімен суалдыру, т.б.) сауу әдісіне, жасына қарай малдың сүттілігі өзгеріп отырады. Малдың сүттілігі төлдегеннен кейін біртіндеп көбейеді. Оның ең жоғары тәуліктік көрсеткіші — төлін емізіп жүрген кезінде 2 — 3 айында байқалады. Ал буаз малдардың жатырынан бөлінетін гормондар әсерінен, буаздық мерзімі ұлғайған сайын, Малдың сүттілігі төмендейді. Малдың сүттілігі — тұқым қуатын тұрақты белгі. Сүттілікті анықтаудың 2 әдісі бар. Малдың желінінде қалатын сүт мөлшерін ескере отырып, сауу — сүттілікті тікелей анықтау әдісі; төлдің тек ене сүтімен қоректенетін кезіндегі салмақ өсімін арнайы коэффициенттерге көбейту — сүттілікті жанама анықтау әдісі. Мысалы, 20 күндік қозының салмағын 5-ке көбейту арқылы саулықтың сүттілік шамасын анықтайды. Тауарлы сүт өндіруде мол сүт өнімін беретін мал тұқымдарын, әсіресе, сүтті және сүтті-етті сиырдың жаңа тұқымдарын шығарудың маңызы зор. Мысалы, жергілікті сиырларды голланд, остфриз, швиц тұқымдарының бұқаларымен шағылыстыру арқылы шығарылған алатау сиыры, әулиеата сиыры, қараала сиыр, т.б. сиырлардың сүтті тұқымдарын атауға болады.