Мамық

Мамық (латынша pluma, plumula), 1) құстарда — үлпілдек, сояуы жоқ қауырсынның бір түрі. Мамық құс денесінде жылу сақтағыштық қызмет атқарады. Мамық құстың бүкіл денесіне біркелкі таралады (қазтәрізділерде, ескекаяқтыларда, дегелектерде, мұнтаздарда, тотыларда, т.б.) не тек қауырсын өсетін тері бөлігінде, яғни птерияда —құпияқұйрықтыларда (тинамуларда) немесе қауырсынсыз тақыр денесінде (аптерийде) ғана (құтандарда, тентекқұста, жапалақтарда, торғайтәрізділердің көпшілігінде) орналасады. Балшықшыларда және көкектерде мамық нашар дамыған, қырсызтөстілердің, кептерлердің кейбір ересек дарабастарында мамық болмайды. Құтан, тоты, т.б. құстарда ұнтақталғыш қауырсын — опамамық орналасқан тері бөлігі болады. Опамамық — құстардың төсінде болатын ерекше қауырсындар; одан тозаң тәрізді мүйізтекті майда зат (опа) түзіледі, ол қауырсындарды “опалап”, ылғалданудан сақтайды. Сөйтіп, жетілмеген құйымшақ безінің рөлін атқарады. 2) Сүтқоректілерде мамық — қылшық астындағы денені салқындаудан қорғайтын өте майда да жіңішке, мамыққа ұқсас түк талшықтар (түбіт). Мысалы, жұпартышқанның денесіндегі барлық түктің 99,3%-ы түбіттен тұрады.