Металтектік карта

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Металтектік карта немесе Металлогендік карта – нақтылы аймақтың геологиялық немесе тектоникалық кұрылыс ерекшеліктерін негізге ала отырып, осы өңірдегі рудалы алаптар мен кендердің орналасу заңдылықтарын және оны құрайтын барша тау жыныстарының түзілімдік, тектоникалық магмалық және метаморфтық процестермен орайласа өткен минералдану дәрежесі жайлы мағлұматтарды кеңінен ашып көрсөтетін сызбалы кескін [1]. Металлогендік карта, кентасты алаптар мен кендердің орналасу заңдылықтарын кеңінен ашып көрсетеді; белгілі аймақтық геологиялық немесе тектоникалық құрылыс ерекшеліктерін негізге ала отырып, тау жыныстарының түзілімдік, тектоникалық магмалық және метаморфтық процестері жайлы мағлұматтар береді.
Масштабына, аумақтарды қамтуына және шешілген мәселелерге байланысты карталар шолулық, аймақтық, түбегейлі және болжамдық металлогендік түрлерге ажыратылады. Металлогендік Карта ұсақ (1:500000), орта (1:200000 – 1:100000) және ірі (1:50000 – 1:25000) масштабты болып бөлінеді. Металлогендік Картаның негізі ретінде алдын ала геологиялық жасы, құрамы, фациялары, фазалары, т.б. бойынша жіктелген шөгінді, жанартаутекті, интрузалық жыныстардың формациялары, қатпарлы және дизъюнктивтік құрылымдар, т.б. кен таралу ерекшеліктеріне әсер ететін элементтер көрсетіледі. Осындай қабылданған негізге алдын ала минералдық немесе элементтік құрамы, кен қоры, өндірістік-генетикалық типі, магмалық жыныстар формациялары мен байланысы, кен орынның морфологиялық сипаттамасы, кен маңындағы гидротермальдық өзгерістер, т.б. белгілерге жіктелген кен орындары түсіріледі. Кейде Металлогендік Карталарға кен орындарының тура және жанама белгілері (кейбір минералдық парагенезистер, геохимиялық және геофизикалық ореолдар, түрлі аномалиялар, т.б.) көрсетіледі. Жаралу тегі жағынан ұқсас, белгілі формациялармен, құрылымдармен байланысты кен орындары тараған аумақтар Металлогендік Картада арнаулы белгілермен қоршалады. Осының нәтижесінде картада металлогендік белдеу, белдем, кенді аудан, өріс, т.б. үлкенді-кішілі өңірлер көрсетіледі.
Металлогендік Карталардағы деректер негізінде болжам карталары жасалады.[2] Металлогендік картаның негізі — металлогендік аудандастыру жасалып, кенді аудандар мен жеке кен орындарының таралу зандылықтарын айқындайтын әр түрлі геологиялық факторлар көрсетілген металлогендік картаның негізі оған түсірілетін металлогендік мәліметтерге тығыз байланысты. Мыс., ұсақ масштабты металлогендік карталар, әдетте, арнайы тектоникалық негізде жасалса, орта және ірі масштабты металлогендік карталар кажетті кен бакылаушы факторлары көрсетілген арнайы геологиялық негізде құрастырылады.[2]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Н. Сейітов, А. Абдулин. Геология терминдерінің сөздігі.— Алматы: Қазақстан, 1996, 368 бет, ISBN 5-615-01738-4
  2. a b Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2