Мүшел

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Мүшел — 12 жылдық айналым (цикл). Жыл басы қазақша көктемде күн мен түн теңелуінен саналады (наурыздың 22). Айналым Тышқан жылынан басталады. Мүшел жыл санау күнтізбесі көне түркі мәдениетінен алынып, қытай, тибет халықтарына тараған.

Жер тарауы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Бұл қыт. 地支 dìzhī — Жер тарауы делінеді.

Таңбасы/
Пінин
Хайуан
таңбасы
Мүшел
жылдары
Қырғыз
тілінде
Өзбек
тілінде
Орыс
тілінде
1 (zǐ) Тышқан жылы Чычкан жылы kalamush Год мыши
2 (chǒu) Сиыр жылы Уй жылы sigir Год коровы
3 (yín) Барыс жылы[1] Барс жылы yoʻlbars Год тигра
4 (mǎo) Қоян жылы Коен жылы quyon Год зайца
5 (chén) Ұлу жылы[2] Улуу жылы ajdaho Год дракона
6 (sì) Жылан жылы Жылан жылы ilon Год змеи
7 (wǔ) Жылқы жылы Жылкы жылы ot Год лошади
8 (wèi) Қой жылы[3] Кой жылы qoʻy Год овцы
9 (shēn) Мешін жылы[4] Мечин жылы maymun Год обезьяны
10 (yǒu) Тауық жылы Тоок жылы tovuq Год петуха
11 (xū) Ит жылы Ит жылы it Год собаки
12 (hài) Доңыз жылы Доңуз жылы choʻchqa Год свиньи

Жыл сәйкесі кестесі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мүшел
жылдары
Күнтізбе жылдары
Тышқан жылы 1960 1972 1984 1996 2008
Сиыр жылы 1961 1973 1985 1997 2009
Барыс жылы 1962 1974 1986 1998 2010
Қоян жылы 1963 1975 1987 1999 2011
Ұлу жылы 1964 1976 1988 2000 2012
Жылан жылы 1965 1977 1989 2001 2013
Жылқы жылы 1966 1978 1990 2002 2014
Қой жылы 1967 1979 1991 2003 2015
Мешін жылы 1968 1980 1992 2004 2016
Тауық жылы 1969 1981 1993 2005 2017
Ит жылы 1970 1982 1994 2006 2018
Доңыз жылы 1971 1983 1995 2007 2019

Тағы қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Түсіріндірмелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қытай күнтізбесінде Жолбарыс жылы.
  2. Ұлу — кірме сөз (қытайша Лұн — айдаһар), ұлу деген моллюскпен шатастырмау жөн.
  3. Қытай күнтізбесінде Ешкі жылы.
  4. Мешін сөзінің негізгі мағынасы — адам тәрізді маймыл, бірақ қазақтар кейбір қоңыстанған өңірлерде мешін деп су кенесін атайды.