Нұрберген Қалышұлы мазары

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Нұрберген Қалышұлы мазарыМаңғыстаудағы сәулет өнері ескерткіші. Сенек ауданының маңындағы қорымда 1900 жылы белгілі халық ұстасы Дүтбай Жандәулетұлы тұрғызған. Ескерткіш шаршы пішінді (5,5*5,5 м), жалпы биіктігі 8,5 м. Сыртқы композициясы текшеленген төменгі бөліктен, цилиндр пошымды барабаннан және дулыға тәрізді күмбезден құрастырылған.[1] Аталған бөлшектері шебер үйлескендіктен мазар монументті мүсінге ұқсаған. Құрылыс материалы арамен кесуге, шотпен шабуға қолайлы жергілікті жұмсақ тас. Ескерткіштің алдыңғы және артқы бетінің қабырғалары көтеріңкі, жоғарғы жағы парапет сияқты. Бүйір қабырғалары төмендеу, күмбезді жиектей қаланған. Парапеттің сыртқы беті жазық ойынды қуыстар және тапал пилястралар жүйесімен бөлініп, әр түрлі бояулармен нақышталған. Мазарды айналдыра қара бояумен тартқан басқұр (фриз), ұшып бара жатқан құсты бейнелеген өрнектер қаралы қаза символын меңзейді. Мазардың ішкі көрінісі бұған керісінше, гөрхана ұнамды жиһаздалған жаңа отауды елестетеді. Бөлме ортасына сағана орнатылған. Қызыл, сары, көк-жасыл түсті бояулар кесене ішін ғажайып реңге бөлейді. Ескерткіш мемлекет қорғауға алынған.[2][3]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Меңдіқұлов М., Қазақстан архитектурасының ХІХ ғасырдағы және XX ғасырдың бас кезіндегі сипаты жөнінде, кіт.: Қазақстан архитектурасы, А., 1959 (орыс, қазақ тілдерінде)
  2. Памятники архитектуры полуострова Мангышлака и Западного Устюрта, А.-А., 1959
  3. Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8