Олигосахаридтер
Олигосахаридтер – молекуласында гликозидті байланысқан 2-ден 10-ға дейін моносахарид қалдықтары болатын көмірсулар.[1] Қалдықтар санына байланысты олигосахаридтер дисахарид, трисахарид, т.б. болып бөлінеді. Олигосахаридтер бос күйінде көптеген өсімдіктерде (мысалы, қызылша мен қант құрағында сахароза), сиыр сүтінде (дисахарид, лактоза), ана сүтінде (гексасахаридтер) кездеседі. Олигосахаридтер түссіз, қатты (балқу температурасы нақты емес) немесе тұтқыр сұйықтықтар; суда ерігіштігі молекула массасы мен құрылым жүйеленіміне тәуелді. Олигосахаридтер полисахаридтердің гидролизінен алынады. Тамақ өнеркәсібінде қолданылады.
Олигосахаридтердің классификациясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Олигосахаридтердің қатаң номенклатурасы өте ауыр. Олигосахаридтің атауы моносахаридтердің О-алмастырылған туындыларының түріне сәйкес түзіледі, тотықсыздандырғыш бірліктің атауына негізделген, барлық қолда бар алмастырғыштарды көрсетеді; қалпына келтірмейтін олигосахаридтер үшін номенклатура гликозидтерге ұқсас. Сызықтық олигосахаридтердің атауларында көбінесе олардың арасындағы байланыс түрін көрсете отырып, моносахарид қалдықтарының ретті санауы қолданылады.
Физикалық қасиеттері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Көптеген олигосахаридтер кристалды қатты заттар немесе кристалданбайтын сироптар болып табылады, ақ немесе түссіз, суда жақсы ериді, төменгі спирттерде аз ериді және диметилформамидті, формамидті және диметилсульфоксидті қоспағанда, басқа қарапайым еріткіштерде іс жүзінде ерімейді. Жоғары температурада төменгі олигосахаридтер сірке қышқылында және пиридинде ериді. Кейбір жоғары тармақталмаған қалыпты олигосахаридтер, мысалы, целлодекстриндер суда қиын ериді және олардың ерігіштігі молекулалық массаның жоғарылауымен тез төмендейді. Көптеген олигосахаридтердің тәтті дәмі бар.
Табиғатта таралуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бос күйде олигосахаридтер өсімдіктер әлемінде кеңінен таралған, олар, ең алдымен, резервтік көмірсулардың рөлін атқарады. Өсімдік олигосахаридтеріне тән және көп тараған өкілдері сахароза тобындағы олигосахаридтер: мелицитоза, рафиноза, гентианоза, стахиоз және т.б.
Ішкі сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Қазақ энциклопедиясы 7- том
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |