Оңтүстікамерикалық тырбанақ
Оңтүстікамерикалық тырбанақ - құйрықсыз қосмекенді, құрбақаның бір түрі. Оңтүстікамерикалық тырбанақтың жүзден астам түрі бар. Олар бір-бірінен түр- түсі мен денесіндегі дақтары арқылы ажыратылады.
Қара және жасыл түсті тырбанақтардың терісінде қара дақтары бар. «Құлпынай» немесе «көк джинси» деп аталатын тырбанақтың үстіңгі жағы қып-қызыл да, аяқтары көкпеңбек. Терісінен шырыш бөлініп, үнемі дымқыл болып тұратындықтан бақаларға микробтар үйірсек келеді. Микробтардан қорғану үшін тырбанақтың тері бездерінен улы зат бөлінеді. Әдемі ашық түсті тері тек улы жәндіктерде болатыны белгілі, тырбанақтар осы ашық түр- түсі арқылы жыртқыштардан қорғанады. Оңтүстікамерикалық тырбанақтың ең ірі түрі - голиаф.
Сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Оның дене тұрқы - 30 см; ең кішкентайы - «псилофрайн дидактила» (Psyllophryne didactyla), оның дене тұрқы - 1 см. Оңтүстікамерикалық тырбанақтың жалғыз жауы - «леймадофис епинефелус» жыланы. Бүл жыланда тырбанақтың уына қарсы иммунитет қалыптасқан. Ол Орталық Америкажәне Оңтүстік Американың тропиктік ормандары мен Гавай аралдарында тіршілік етеді. Оңтүстікамерикалық тырбанақтың қабырға сүйектері жоқ, артқы аяқтары алдыңғы аяқтарынан ұзын. Артқы аяқтарында бес саусағы болады. Алдыңғы аяқтарында «қар», «білек» және «алақан» бөліктері бар, саусағы төртеу. Негізінен өрмекші, майда жәндіктер, қүмырсқалар және термиттермен қоректенеді. Жемтігін ұзын да жабысқақ тілімен аулайды. Өте улы жәндік. Медицинада оның уына қарсы вакцина әлі жасалмаған.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ж 24 Жануарлар. – Алматы: “Aруна” баспасы. – 208 бет. – Сер.: “1100 қызықты деректер”. ISBN 978-9965-26-546-4