Портфирит
Портфирит[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Портфирит – аса ұсақ түйірлі, жасырын кристалды, негізгі массасында плагиоклаздың, қоңыр амфиболдың, пироксенің жай көзбен байқалатын түйірлері (порфилері) бар эффузиялық палеотиптік тау жынысы.
Сипаттама[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Портфириттің кейде хлориттенген шыныдан тұратын негізгі массасында пироксенің, кейде амфиболдың микролиттері, кварц қоспасы болып саналады. Портфириттер көбіне бастапқы кейпі өзгерген андезит болып саналады. «Портфирит» термині палеотиптік эффузиялық жыныстарды, гипабиссальдық жыныстарды көрсетуге қолданылады. Егер андезитте кварц түйірлері ұшыраса ондай жынысты кварц портфириті деп атайды. Минералдық құрамына байланысты пироксен портфириті, уралит портфириті т. б. түрлерге ажыратылады.
Таралуы және қолдануы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақстанда портфирит палеозойдың вулкандық, шөгінді-вулкандық жыныстарында кездеседі. Ол құрылыс материалы ретінде қолданылады.[1]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Қазақ совет энцеклопедиясы, 9-том, 319-бет, Алматы, 1976 ж.