Стенли Лорд
| Стенли Лорд | |
| ағылш. Stanley Lord | |
 | |
| Толық есімі |
Стенли Филипп Лорд |
|---|---|
| Туған күні | |
| Туған жері |
Ланкашир, Болтон |
| Қайтыс болған күні | |
| Азаматтығы | |
| Ұлты |
ағылшын |
| Қызметі |
«Калифорниен» кемесінің капитаны |
| Жұбайы |
Мейбель Хенриетта Таттон |
Стенли Лорд (ағылш. Stanley Lord; 1877 жыл, 13 қыркүйек - 1962 жыл, 24 қаңтар) — ағылшын теңізшісі, 1912 жылы 14 сәуірден 15 сәуірге қараған түні «Титаник» апатқа ұшыраған жерге жақын жерде болған «Калифорниен» лайнерінің капитаны.
Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Лорд Ланкаширдегі Болтон қаласында дүниеге келген. 1891 жылы наурызда ол Наиад баркінің бортында теңіз ісін үйренуді бастады. Кейінірек ол екінші көмекші сертификатын алып, Лурли баркесінде жүзді.[1]
1901 жылы Лорд магистрлік куәлікті, ал үш айдан кейін шебер куәлігін алды. 1897 жылы Тынық мұхиты кеме қатынасы компаниясының қызметіне кірді. 1900 жылы ол «Лейленд Лайн» компаниясына ауысты, онда 1906 жылы өзінің бірінші командасын қарамағына алды.
1911 жылы Стэнли Лорд «Калифорниялық» лайнерінің капитаны болды.
Жеке өмірі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Лорд үйленіп, ұлды болды. Оның әйелі Мэйбель 1957 жылы қайтыс болды, ал Лорд 1962 жылы қайтыс болды. Әйелі қайтыс болғаннан кейін, денсаулығының нашарлауына күйзеліс әсер етті деген болжам бар. Олардың ұлы Стэнли Туттон Лорд (1908–1994) Ливерпульде банкир болып жұмыс істеді; ол ешқашан үйленбеген, балалары да болмаған. Ол 1994 жылы қайтыс болғанға дейін бойдақ болып қала берді. Ол өзінің әкесі туралы сирек айтатын. 1965 жылы ол Питер Пэдфилдтің «Титаник және Калифорниялық» кітабына алғы сөз жазды, сол сөзінде әкесі Лордтың әділетсіз қудаланғанын айтты.
«Титаник»[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Апат алдында[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1912 жылдың 15 сәуіріне қараған түні шамамен 22:21-де «Калифорниялық» мұзды алқапқа кірді, капитан кемені тоқтатып, түнді сол жерде өткізуді шешті. Капитан радиооператор Сирил Евансқа мұз алқабы туралы басқа кемелерді ескертуді бұйырды. Радист Титаникке хабарлама жібергенде, Эвансты Титаниктің радиооператоры Джек Филлипс дөрекі түрде үзіп жіберді, ол ашуланып: «Аузыңды жап! Ауызыңды жап! Мен бос емеспін. Мен Кейп Рейспен жұмыс істеудемін» деді. Оның алдында Титаниктің радио таратқышы істен шыққан еді, Филлипс серіктесі радист Гарольд Брайдпен уақытының көп бөлігін оны жөндеумен өткізген, сол себепті ашулы болды. Эванс біраз уақыт радио сигналдарын тыңдап, 23:30-да ұйқыға жатты.[1]
15 сәуірге қараған түні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Түнде «Калифорниялықтың» матростары мен офицерлері жұмбақ кеменің сигналды ракеталар жібергенін байқады. Бірнеше рет оянған капитан Лорд ракеталарды бір компанияға тиесілі кеменің сол компанияның басқа кемелерін анықтауға тырысқан сигналдары болуы мүмкін деп топшылады. Осы уақытта Титаникте соқтығыстан кейін төртінші офицер Джозеф Боксхолл мен кварталмейстер Роу Морзе шамын пайдаланып «Калифорниялықпен» байланысуға тырысты.[1] Калифорниялық бұл сигналдарды көрді, бірақ Морзе кодын білетін жалғыз адам бұл кезде ұйықтап жатқан болатын. Бұрмаланған хабарламаларды түсіне алмай, капитан Стэнли Лорд бұл мерекелік отшашулар деген қорытындыға келді.[2]
Түні бойы радио операторын ешкім оятпады. Калифорниялық 05:30-ға дейін сигнал берді, бірақ бәріде кеш еді - Титаник 02:20-да суға батып кеткен болатын. Титаник шамдарының жоғалуын «Калифорниялықтың» командасы Титаниктің жылдамдықты арттырып, кетіп қалуымен түсіндірді.[2]
Лордтың берген куәлігі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дүйсенбі күні таңертең Лорд «Франкфурттен» Титаниктің батып кеткені туралы хабар алды. Сағат 08:30-да лайнер тірі қалғандарды іздеп келді де, тірі қалғандарды отырғызып алып кетіп бара жатқан «Карпатияны» көрді.
1912 жылы 26 сәуірде американдық тергеу комитетінің өтініші бойынша берген Лордтың куәлігінен:
| “ | Кешкі сағат 10 жарымда көпірге жеткенде мен офицерге көкжиектен өтіп бара жатқан жарықты көрсеттім. Аспан қайдан бітіп, су қайдан басталғанын түсіне алмадық. Сол кезде тыныштық болғанын түсінесің. Офицер мұны жұлдыз деп ойлады, мен басқа ештеңе айтпадым. Мен инженермен буды үнемдеу туралы сөйлесу үшін төмен түстім. Жоғарыға шыққанымызда сол жерде радио операторын кездестірдік. Мен: «Сен бірдеңе білесің бе?» деп сұрадым. Ол: «Титаник» деп жауап берді. Біз шамдарды анық көрмедік. Біз оларға он екі жарымда Морзе шамымен белгі бердік. Олар бізге жауап бермеді. Содан он минуттан кейін біз тағы да тырыстық. Бізде өте қуатты Морзе шамы бар, оның жарығы шамамен 10 миль қашықтықта көрінеді, ал шамдар 4 миль қашықтықта болды. Сағат 00:40 ұйықтадым[1]. | ” |
Бедел[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Лорд 1912 жылы тамызда отставкаға кетті. Кейбір мәліметтерге қарағанда, оны жұмыстан шығарып жіберген. Америка Құрама Штаттары мен Англияның тергеу комитеттері капитанның әрекетсіздігін құптамады, бірақ айыпта таға алмады. Сондай-ақ капитан Лордтың кінәлі екенін анықтау үшін ресми тергеу жүргізуге ұсыныстар да болмады. Капитан өмірінің соңына дейін абыройлы атын қалпына келтіру үшін күреседі.[2]
1913 жылы Лордты Nitrate Producers Steamship Co., онда ол 1928 жылдың шілдесіне дейін болды. 1958 жылы шыққан ««Титаниктің» өлімі» фильмі шыққан еді. Лорд фильмде өзін нашар кейіпте көрсеткеніне ашуланып, Титаник апатына қатысты өз нұсқасын адамдарға жеткізуге тырысты.
Кейінірек зерттеуші Л. Н. Скрягиннің анықтаған мәліметінше, капитан Лорд шынымен де кінәсіз болған. Норвегиялық Самсон балықшы кемесінің журналы мен аға серіктес Хенрик Несстің жеке күнделігі табылған еді. Титаник батып бара жатқанда, оның маңынан көрінген кеме Калифорниен емес, браконьерліктен қайтып келе жатқан Самсон деген пікір болған еді. Кейінірек, 1963 жылы, дәл сол Л.Н.Скрягин атап өткендей, BBC-де сөйлеген старпом Несс Титаниктен ұшырылған ақ алауларды көргенін және оларды американдық патрульдік қайықтың сигналдары деп ойлағанын, сондықтан «Самсон» шамдарды сөндіріп, солтүстікке, одан әрі Исландия жағалауына бет алғанын мойындады.
Өлім[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Стэнли Лорд 1962 жылы 24 қаңтарда созылмалы бүйрек жетіспеушілігінен қайтыс болды. Ол Мерсисайдтағы Уоллесидегі зиратқа жерленді.[2]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ a b c d NationMaster - Encyclopedia: Stanley Lord. Басты дереккөзінен мұрағатталған 3 сәуір 2012.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 21 наурыз 2011.
- ↑ a b c d FreeBooknotes.com — Stanley_Lord from Wikipedia(қолжетпейтін сілтеме)