Сұйықтың және газдың қойнауқаттағы қозғалыс режимі

Сұйықтың және газдың қойнауқаттағы қозғалыс режимі - сұйық пен газ қозғалысының жылдамдығын энергетикасын, ағыс геометриясын және сол ағыстың уақыт барысындағы өзгерістерін ескеретін осы қозғалыстың өзіңдік сипаты. Үш түрлі белгілер тобының негізінде сөз болып отырған режимнің басты-басты алты түрі дараланады, олар:

1. ламинарлық (сорғалай ағатын) және турбуленттік (құйындата ағатын режимдер; сұйық және газ қозғалысының турбуленттік немесе ламинарлық ағымға жататыңдығын анықтау критерийі сүзбелену арналарының гидравликалық радиусына, сүзбеленудің нақты жылдамдығына және флюидтің тұтқырлығына байланысты;
2. тұрақтанған немесе тұрақтанбаған режимдер; бұл жағдайда режим критерийі ретінде сұйық немесе газ шығынының, ағыс бағытының, арын градиентінің және ағым жылдамдығының уақыт барысындағы тұрақтылығы шығады
3. арынды немесе арынсыз (гравитациялық) режимдер; арынды режим флюидтерге, арынсыз режим ашық беткейлі сұйықтарға тән.

Сұйық пен газ қозғалысының аталған басты-басты алты режимінен өзге қосалқы режимдер де болады, олар: әуелдегі арынды горизонттың жарым-жартылай кебуі нәтижесінде туындайтын арынды-арынсыз режим және сұйық пен газдың тұрақтанбаған арынды қозғалысы жағдайындағы флюид пен қойнауқаттың серпінділік қасиеттерімен анықталатын серпінді режим.

Нақтылы режимнің толық атауы әдетте үш сөзбен анықталатын сөз тіркесі арқылы беріледі (мәселен, ламинарлық арынды тұрақтанған қозғалыс), алайда мұнайбарлау және мұнайгидрогеологиялық зерттеулерде, ылғи да ламинарлық арынды қозғалыс көрініс беретін болғандықтан, бұл екі анықтауыш атаулар мүлдем айтылмайды. Сұйықтар мен газдардың қойнауқаттағы қозғалыс режимін бақылай іс-тәжірибедегі гидродинамикалық есептеулерде өте маңызды рөл атқарады, себебі кез-келген есептеу әдістері қозғалыстың нақтылы түрі тұрғысынан ғана қолданылады.

Дереккөздер