Сұржон содырғы
| Сұржон содырғы | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Prunella collaris
| ||||||||||||||||||||
| Амандық күйі | ||||||||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||||||||
| Prunella collaris (Scopoli, 1769) | ||||||||||||||||||||
| Синонимдері | ||||||||||||||||||||
|
Laiscopus collaris |
Сұржон содырғы (лат. Prunella collaris) - Торғайтәрізділер отрядының содырғылар тұқымдасының биологиялық түрі. Қазақстандағы содырғылардың ең ірі денелі (25-35 г) және ең биік тауларда өмір сүретін түрі.
Таралуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақстан жартастары сусымалы тастармен және қарлы алаңмен алмасатын жерлерде — теңіз деңгейінен 3 000 м жоғары Тәңіртау және Жоңғар Алатауы тауларының альпілік белдеуінде мекендейді. Сұржон содырғылар қыстың едәуір бөлігін қар көп жатпайтын оңтүстік бет- кейге орын ауыстырып, биік тауларда өткізеді. Қар қалың жауған соң таудың төменгі белдеуіне төмендеп түседі.
Сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Торғайдан сәл үлкендеу және жерден едәуір көтеріңкі жүре алатын сұржон содырғыны сұр реңді төстен жіңішке қара сызықтармен бөлінген ақ тамағы бойынша оңай тануға болады. Дауысы қатты және әдемі, әуенінде таза құбылмалы ысқырық бар. Аталықтар күйттеу кезеңінде жартастардан жартастарға қанатын кең жайып қалықтай жүріп, құсойнақ жасап ұшады. Ұяларын жартастардың жарығына - қиын жерлерге салады, сондықтан бұл құстардың тұқымтоптық өмір сүру дағдысы аз зерттелген. Ұяны мүктен қалың қабырғалы тостаған түрінде жасап, оған жүн төсейтіні ғана белгілі. Салындыда 3-тен 5- ке дейін көгілдір жұмыртқа болады.[2]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ BirdLife International Prunella collaris. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature (2012). Тексерілді, 26 қараша 2013.
- ↑ Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010