Төрт қиықты юбка

Төрт қиықты юбка - Жіптің салмағы 650 г (4 қабатталған (№ 32/2 жіп). Шалу өлшемі: 1 см = 3,5 шалу, 1 см = 5 қатар. Негізгі тоқылу түрі — шұлықша. Есептеу үшін етегіне қарай кеңи түскен юбка үлгісі алынады. Алдыңғы жөне артқы бойларды орта сызығы арқылы тоқу барысында жалғастырады, бүйір сызықтары бойынша тік трикотаж тігісімен тігеді. АВС бақылау үшбұрышының өлшемдерін анықтайды: шалулардың көлденең катеті АС —10 см; қатарлардың тік катеті БС—14 см; юбканың 1 /4 бөлігінің үлгісін алдыңғы (артқы) бойдың орта сызығы сол жақта болып, АВС бақылау үшбұрышының гипотенузасымен сәйкес келетіндей етіп орналастыру керек (бақылау үшбұрышы үлгі ішінде орналасқан). Көлбеу сызықтардың есебін шығару керек.

1 — үшбұрыш:Көлденең катет 3,5 шалу X 40 cм = 140 шалу; тік катет — 5 қатар X 56 cм = 280 қатар немесе 140 бөлік. 140 шалу : 140 бөлік — 1 шалу. 140 рет 1 шалудан қысқартады.

2 - үшбұрыш:Көлденең катет — 3,5 шалу X 14 cм = 49 шалу; тік қатет — 5 қатар X 68,5 cм = 342 қатар.342 қатар : 49 шалу = 6 қатар (48 қатар— қалдық). 48 рет 7 қатар аттатып (6 қатар + 1 қалдықтан), 1 рет 6 қатар аттатып, 1 шалудан қосады.

3 -үшбұрыш:Көлденең катет—3,5 шалу X 11 cм = 38 шалу; тік катет —5 қатар және 2 cм — 10 қатар немесе 5 бөлік. 38 шалу : 5 бөлік —7 шалу (3 шалу — қалдық). 3 рет 8 шалудан (7 шалу + 1 қалдықтар, 2 рет 7 шалудан қосады.

4-үшбұрыш:Көлденең катет—3,5 шалу X 10,5 == 37 шалу; тік катет —4 cм X 5 қатар = 20 қатар немесе 10 бөлік. 37 шалу : 10 бөлік —3 шалу (7 шалу — қалдық). 7 рет 4 шалудан 3 шалу + 1 қалдықтар, 3 рет 3 шалудан қосалқы.

5-үшбұрыш:Көлденең катет — 3,5 шалу X 8 cм = 28 шалу; тік катет—5 қатар X 4 cм—20 қатар немесе 10 бөлік; 28 шалу : 10 бөлік = 2 шалу (8 шалу — қалдық). 8 рет 3 шалудан (2 шалу + 1 қалдықтар, 2 рет 2 шалудан қосады.

6-үшбұрыш :Көлденең катет—8 cм—28 шалу; тік катет — 5 қатар X 4,5 cм = 22 қатар немесе 11 бөлік 28 шалу : 11 бөлік = 2 шалу (6 шалу —- қалдық). 6 рет 3 шалудан (2 шалу + 1 қалдықтар, 5 рет 2 шалудан қосу керек. 7 - үшбұрыш :Көлденең катет — 8 cм —28 шалу;тік катет —5 қатар X 6 cм = 30 қатар немесе 15 бөлік.28 шалу : 15 бөлік = 1 шалу (ІЗ шалу — қалдық).13 рет 2 шалудан (1 шалу 4" 1 қалдықтар, 2 рет 1 шалудан қосу керек. 8-үшбұрыш:Көлденең катет—3,5 шалу X 11 cм = 38 шалу;тік катет—5 қатар X 3 cм = 15 қатар,14 қатар немесе 7 бөлік алынады. 38 шалу : 7 бөлік = 5 шалу (3 шалу — қалдық). 3 рет 6 шалудан (5 шалу )- 1 қалдықтар жаққа барлық инелер жұмыс қалпына қайтарылған кезде, сол жақ шеттен алдыңғы бойдың ортасынан жоғарғы рельске 1 инеден жылжыту керек. Оң жақтан 7 қатар аттатып, 1 шалудан қоса отырып (2-үшбұрыштың есебі) тоқыманы әрі қарай жалғастырады, ал сол жақтан жоғарғы рельске 1 инеден (1-үшбұрыштың есебін қараңыз) жылжытып отыру керек. Оң жақ шеттен 342 қатар тоқылып, 49 шалу қосылған кезде, осы жақтан бел сызығы бойынша жоғарғы рельске 6, 5, 5, 6, 5, 5, 6 инені (8-үшбұрыш); 3, 2, 2, 3, 2, 2, 3, 2, 2, 3, 2, 2, 2 инені (9-үшбұрыш) жоғарғы рельске жылжытып, сол жақтан тоқыма біткенше 1 инеден жоғарғы рельске жылжытып отыру керек.

Бірақ 200 инелі машинаға барлық шалулар еыймайды (208 ине керек), сондықтан қиық екі бөліктен тоқылады. Оң жақта соңғы ине қалған кезде, сол жақтан алдының ортасынан ,8 ораулы оң шалуды босатады. Бұл үшін оң жақтан жоғарғы рельске жылжытылған 8 инені жұмыс қалпына келтіреді. Қосымша жіппен бірнеше қатар тоқиды. Оң жақ шеттен барлық инені солға қарай ауыстырыл, босаған инелерге іледі. Барлық инелер жоғарғы рельске жылжытылған кезде бел сызығы бойымен 68 инені жұмыс қалпына келтіріп, негізгі жіп үзіндісімен 1 қатар тоқиды, шамамен 20 қатар қосымша жіппен тоқиды да, 1 қатарлы негізгі жіптің үзіндісімен тоқиды. 68 инені жоғарғы рельске жылжытып екінші қиықты айнадағы көрінісіндей етіп, яғни бел сызығымен 9 және 8 үшбұрыштар есебі бойынша оңға қарай барлық инелерді жұмыс қалпына қайтара отырып, алдыңғы бойдың орта сызығы бойынша 1 инеден қайтару керек. Тоқыманың оң жағынан барлық инелер жұмыс қалпына келтірілген кезде шалулардың шетін жинақтап азайта беру керек. Егер машинаға барлық шалулар сыймаса, оң жақтан 8 шалуды қысқартыл, машинаның оң шетінен 8 инені босатыл, шалуларды машиналық оң шетіне ауыетыру керек, ал босаған инелерге бұрын босатылған ораулы шалуларды қайтару керек.Екінші қиықты айнадағы көрінісі бойынша тоқи беру керек. Етек сызығы бойынша инелерді 7, 6, 5, 4, 3 үшбұрыштардың есебімен жоғарғы рельске жылжытады. Оларды жұмыс қалпына келтіріп, 1 қатар тоқыған соң шалуларды бекітеді. Бұл сызық бойынша қосымша жіппен тоқылған жолақты қиын тоқыманы екіге бөледі. Белдік "байлайды. Оң жағынан бел сызығы бойынша шалуларды инелерге іледі, бірақ әр сегізінші инені бос қалдырыл, ине доғасымен толтырады. 30 қатар тоқып, инеге бірінші қатарлық шалуларын іліп қайырады, кеттельдеу үшін 4 қатар тоқып, тоқыманы қосымша жіппен бітіреді. Юбканың екінші жартысы белдігімен тоқылып біткен соң, белдіктерді іш жағынан булап, тік трикотаж тігісімен тігеді, жолақтың ашық шалуларын кеттель тігісімен бекітеді. Юбканың етегін жіпті 2 қабаттан ілмекпен бос жіпті шалулармен 3—4 қатар тоқиды. Ілмекпен тоқылған ені 1 см жолақты теріс жағына аударып, тоқыманың екінші бетіне өткізбей тігу керек.

Пуловер

Жіптің салмағы 400 г, (4 қабатталған № 32/-) негізгі жіп—240 г, әсемдейтін бірінші жіп —130 г, сондай екінші жіп —30 г. Шалу өлшемі: 1 см —3,4 шалу; 1 см —5 қатар, негізгі тоқу түрі — шұлықшы. Екі әр түрлі түрлі-түсті жолақтармен әсемделеді; 16 қатар — негізгі жіппен, 8 қатар — бірінші әсемдегіш жіппен, 2 қатар — екінші әсемдегіш жіппен те қылады. Жеңін екі тәсілмен тоқиды; бөлек тоқылған ман-жеталар тоқыма дайын болған соң тігіле-ді. Мойын ойындысы сүйір етіп шыға-рылып, бөлек тоқылған бейкамен өңделеді, манжеталар мен бейка екінші әсемдегіш жіптен тоқылады. Пуловердің етегі қайы-рылады.Есебін шығару үшін жеңі тұтас пішілген киімнің үлгісін пайдалану қажет. АВС бақылау үш борышының өлшемдері: шалулардың көлденең катеті АС —10 см, қатарлардың тік катеті БС —13,6 см. Көлбеу сызықтардың есебін шығару керек:

1-үшбұрыш (артқы бойдың етек сызығы есептеледі); көлденең катет —3,4 шалу X 20 см = 68 шалу; тік катет —5 қатар X 15,2 см = 76 қатар немесе 38 бөлік; 68 шалу : 38 бөлік = 1 шалу (30 шалу — қалдық).8 рет 1 шалудан, 30 рет 2 шалудан (1 шалу + 1 қалдықтар қысқартады.

2-үшбұрыш (бүйірдің төменгі етектей бел сызығына дейінгі сызығы есептеледі); көлденең катет — 3,4 шалу X 8 см = 27 шалу;

тік катет —5 қатар X 16 см = 80 қатар. 80 қатар : 27 шалу = 2 қатар (26 қатар — қалдық). 26 рет 3 қатар аттатып 1 шалудан (2 қатар + 1 қалдықтар, 1 рет—2 қатар аттатып 1 шалудан қысқартады.

3—үшбұрыш (артқы бойдың етектей кеуде сызығына дейінгі орта сызығы есептеледі);көлденең катет —3,4 шалу X 20,5 см = 70 шалу; тік катет —5 қатар X 28 см = 140 қатар немесе 70 бөлік. 70 шалу : 70 бөлік = 1 шалу. 70 рет 1 шалудан қысқартады. 4—үшбұрыш (бел сызығынан кеуде сызығына дейінгі бүйір сызығы есептеледі): көлденең катет —3,4 X 12,5 см = 42 шалу; тік катет —-5 қатар X 12 см = 60 қатар немесе 30 бөлік.42 шалу : 30 кезең = 1 шалу (12 шалу— қалдық).18 рет 1 шалудан және 12 рет 2 шалудан (1 шалу 1 қалдықтар қысқартады.

5-үшбұрыш (тілік түсетін сызық есептеледі) ;көлденең катет —3,4 шалу X 3,5 см = 12 шалу;тік катет—5 қатар X 2,4 см = 12 қатар немесе 6 бөлік. 12 шалу : 6 бөлік—2 шалу. 6 рет 2 шалудан қысқартады. 6 —үшбұрыш (кеуде сызығынан мойын ойындысына дейінгі артқы бой сызығы есептеледі);көлденең катет —3,4 шалу X 12,5 см = 42 шалу; тік катет —-5 қатар X 16,8 см = 84 қатар немесе 42 бөлік. 42 шалу : 42 бөлік = 1 шалу. 42 рет бір шалудан қысқартады. 7 — үшбұрыш (нықтық қиғаш сызығына дейінгі жеңнің көлбеу сызығы есептеледі); көлденең катет—3,4 шалу X 5 см = 17 шалу; тік катет —5 қатар X 16 см = 80 қатар. 80 қатар: 17 шалу—4 қатар (12 қатар — қалдық).12 рет 5 қатар аттатып 1 шалудан қыеқартады.(4 қатар + 1 қалдықтар, 5 рет 4 қатар аттатып 1 шалу ды қысқартады. 8 — үшбұрыш (нықтық қиғаш сызығының көлбеу сызығы есептеледі); көлденең катет —3,4 шалу X 7 см = 24 шалу. тік катет —5 қатар X 9,5 см = 48 қатар немесе 24 бөлік.24 шалу; 24 кезең— 1 шалу. 24 рет 1 шалудан қысқартады. 9-үшбұрыш (артқы бойдың мойын ойындысының иықтағы көлбеу сызығы есептеледі) ;көлденең катет —3,4 шалу X 5,5 см = 18 шалу; тік катет—5 қатар X 1,2 см = 6 қатар немесе 3 бөлік. 18 шалу : 3 бөлік = 6 шалу.3 рет 6 шалудан қысқартады. 10-үшбұрыш (артқы бойдың мойын ойындысының ортасындағы көлбеу сызығы есептеледі) ;көлденең катет —3,4 шалу X 3,5 см = 12 шалу; тік катет —5 қатар X 2,8 см = 14 қатар немесе 7 бөлік;12 шалу : 7 бөлік—1 шалу (5 шалу — қалдық). 5 рет 2 шалудан, 2 рет 1 шалудан қысқартады. 11-үшбұрыш (жең тілігінің көлбеу сызығы есептеледі): көлденең катет—3,4 шалу X 3,5 см — 12 шалу.тік катет—5 қатар X 1,5 см = 8 қатар немесе 4 бөлік.12 шалу : 4 бөлік = 3 шалу.4 рет 3 шалудан қысқартады. 12-үшбұрыш (қолтық ойындысынан жең ұшына дейінгі жеңнің орта сызығы есептеледі) ;көлденең катет —3,4 шалу X 12 см = 41 шалу. тік катет —5 қатар X 37,6 см = 188 қатар. 188 қатар : 41 шалу = 4 қатар (24 қатар — қалдық).24 рет 5 қатар аттатып 1 шалудан (4 қатар + 1 қалдықтар, 17 рет 4 қатар аттатып 1 шалудан қысқартады. 13-үшбұрыш (жең ұшының көлбеу сызығы есептеледі);көлденең катет —3,4 шалу X 8,5 см = 28 шалу;тік катет—5 қатар X 3 см = 15 қатар немесе 7 бөлік.29 шалу : 7 бөлік = 4 шалу (1 шалу — қалдық).1 рет 5 шалудан (4 шалу + қалдықтар,6 рет 4 шалудан қысқарту керек. 14-үшбұрыш (жеңнің ішкі жағының көлбеу сызығы есептеледі).көлденең катет —3,4 шалу X 24 см = 82 шалу;тік катет —5 қатар X 39 см = 195 қатар. 195 қатар : 82 шалу = 2 қатар (31 қатар — қалдық).51 рет 2 қатар аттатып 1 шалудан және 31 рет 3 қатар аттатып (2 қатар + 1 қалдықтар, 1 шалудан қысқартады. 15-үшбұрыш (алдыңғы бойдың мойын ойындыеының сүйір тілігі есептеледі): көлденең катет—3,4 шалу X 21, 5 см = 72 шалу; тік катет —5 қатар X 12,8 см = 64 қатар немесе 32 бөлік.72 «шалу : 32 бөлік = 2 шалу (8 шалу — қалдық) . 24 рет 2 шалудан, 8 рет 3 шалудан (2 шалу + 1 қалдықтар қысқартады. Артқы бой. Машинаның сол жақ шетінен қосымша жіппен 68 шалу терін алу керек.

Артқы бойды негізгі жіппен тоқып бастайды, 16 қатар тоқырай соң жоғарыда көрсетілгендей жіптерді кезектестіре тоқиды. Сол жақтан барлық инелер жұмыс қалпына келтіріліп болған кезде артқы бойдың орта сызығы бойынша сол жақтан бастап, 1 инеден жоғарғы рельске жылжытады. 80 қатар тоқырай соң оң жақтан негізгі жіптің үзіндісінен 42 шалу теріп алып, 1 қатар тоқиды да, 42 инені жоғарғы рельске жылжытып қояды. Келесі 60 қатарла 42 инені жұмыс қалпына былайша қайтару керек: 6 рет 1 инедей, бұдан кейін 12 рет 2 және 1 инені кезектестіре қайтарады. Бұдан кейін оң жақтан тілік үшін жоғарғы рельске 6 рет 2 инедей жылжыту керек. Оң жақтан жылжытылған 12 инені жұмыс қалпына келтіру керек. Негізгі жіптің үзіндісімен 1 қатар және қосымша жіппен бірнеше қатар тоқу керек.

12 шалуды бастап, оң жақтан қосымша жіптен 58 шалу теріп алу керек, бірнеше қатар тоқырай соң артқы бойды әрі қарай тоқиды. Орта сызық бойымен сол жақтан жоғарғы рельске 1 инеден жылжытып, ал оң жақтан жеңнің орта сызығы тұсынан 12 рет 5 қатар, 5 рет 4 қатар аттатып,1 шалудан қысқартады. Бұл қысқартуды 2 рет 5 қатар, 1 рет 4 қатар, соңында 2 рет 5 қатар аттатып, кезектестіре тоқырай жөн.

Иықтық қиық сызығы бойынша 24 рет 2 қатар аттатып, 1 шалудан қысқартады, мойын ойындысының шетінен оң жақтан жоғарғы рельске 3 рет 6 инеден, 5 рет 2 инеден және 2 рет 1 инеден, ал сол жақтан 1 инеден жылжытып отыру керек. Мойын ойындысы бойынша жылжытылған 30 инені жұмыс қалпына қайтарыл оңнан солға қарай негізгі жіп үзіндісімен 1 қатар тоқып, 20 қатар қосымша жіппен тоқып, сосын тағы 1 қатар негізгі жіп үзіндісімен солдан оңға қарай тоқу керек. Артқы бойдың екінші жартысын мұның айнадағы көрінісіндей тоқу керек яғни мойын ойындысының шеті бойынша инелер жұмыс қалпына қайтарылады, орта сызық бойымен де солай, нықтық қисық сызығымен, жеңнің орта сызығымен шалулар қосылып, қолтық ойындысы сызығында шалулар босатылып, тілік сызығында шалулар қосылады, ал бүйір мен етек сызығында шалулар қысқартылады. Кенді тоқып бітіру үшін тоқыманың теріс жағынан қолтық ойынды сы 58 шалудан, оған қоса тіліктен 12 шалуды инеге иіліп түзу сызық шығарады. Тілік пен жеңнің ішкі шетінің сызығы оң жақта ал жеңнің орта сызығы — сол жақта орналасады. Тілік-тің 12 инесін жоғарғы рельске жылжытып,4 рет 3 инеден жұмыс қалпына келтіру керек, бұдан соң 11 рет 1 шалудан қысқартыл, 1 рет 2 қатар, 1 рет 3 қатар аттатып кезектестіре қысқартады, сондай-ақ 2 рет 2 қатар, 1 рет 3 қатар, 20 рет кезектестіре қысқартады да ең соңында 1 рет 3 қатар аттатып қысқартады. Осы кезде сол жақтан 8 рет 1 шалудан, 1 рет 4 қатар, 1 рет 5 қатар, 1 рет 4 қатар, 1 рет 5 қатар, 1 рет 4 қатар аттатып кезектестіре қысқартыл, ең соңында 3 рет 5 қатар аттатып қысқартады. Сол жақтағы қолтық ойындыеы сызығынан 178 қатар тоқылған соң, сол жақ шеттен жоғарғы рельске 6 рет 4 инеден, 1 рет 5 инеден жылжыту керек. Жең ұшы негізгі жіппен 1 қатар. Қосымша жіппен бірнеше қатар тоқып, шалуларды ашық қалдырады. Екінші жең де осылай тоқылады. Өңір. Артқы бойды тоқығандай бастайды. 216-қатардан кейін сол жақ шеттен жоғарғы рельске 7 рет кезектестіре отырып, 3, 2, 2, 2, инені жылжытады. Тоқыма аяқталған соң 72 инені жұмыс қалпына келтіріп, оңнан солға қарай негізгі жіппен 1 қатар тоқылады (сол жақта жіптің ұзын ұшын қалдырады), 20 шақты қатар қосымша жіппен және 1 қатар солдан оңға қарай қал-дырылған жіп ұшы мен тоқиды. Алдының тоқылуын айнадағы көрінісіндей қайталау керек.

Тоқылған бөліктерді қолмен «машина тігісі-мен» тігіп біріктіреді. Манжеталарды тоқиды. Әр манжета үшін 55 шалудан терін алып 30 қатарлан тоқиды, қайтарылған соң кеттельдеу үшін тағы 4 қатар тоқиды.