Химиялық әскер

Химиялық әскер — жаппай зақымға ұшырататын қарудан қорғану шараларын орындау үшін арнайы құрылған әскер. Химиялық әскер құрамында уланғаннан кейін өңдеу жүргізетін, газсыздандыру, химия қаупінен қорғауды жүзеге асыратын және техникалық мақсаттағы арнайы бөлімдер мен бөлімшелер бар. Химия қаупінен қорғау бөлімдері (рота, взвод, бөлімшелер) ұйымдық жағынан басқа әскерлер түрінің құрамына кіреді. Химиялық әскерге радиациялық және химиялық барлау жүргізу; киім-кешекті, әскери жабдықтарды, аяқ киімді және жеке қорғану құралдарын, уланған жер телімдері мен жолдарды газсыздандыру, дезинфекциялау, адам құрамының радиоактивті сәулемен зақымға ұшырамауын бақылауды қамтамасыз ету, қару-жарақ, техника пен материалдық нәрселердің қорын радиоактивтік және уландырғыш заттардан қорғауды бақылап отыру, уланған жердің улану дәрежесінің өзгеруін қадағалауды іске асыру міндеттелген. Әскер тұрған жерлерде және олардың жүретін жолдарында жау қолданатын уландырғыш заттардың бар жерді табу және оның түрін айыру мақсатында химиялық барлау жүргізіледі. Химиялық барлау жүргізетін бөлімшелер дозиметриялық құралдармен, удан қорғану заттарымен, қоршау белгілерімен жабдықталады. Химиялық барлаушы шолғын тапсырманы жаяу, автокөлікпен, сауытты транспортермен, танкімен, кейде тікұшақпен, ұшақпен орындайды. Хиялық әскер алғаш 1-дүниежүзілік соғыс жылдарында уландырғыш заттар мен оқшашарды қолдану барысында пайда болды. Олар газ баллонды шабуылды газшашармен атқылауды, кіші, ауыр және фугасты отшашардан от шашуды жүзеге асырды. Германия армиясында 1917 жылға дейін 8 химиялық батальон, ал орыстарда 14 химиялық рота мен 1 батальон болса, АҚШ армиясында 1918 жылға дейін 3 химиялық полк (әрқайсысы 18 ротадан), ал ағылшындарда 1 химиялық бригада (құрамында 24 рота) болды. 1-және 2-дүниежүзілік соғыс аралығында Химиялық әскер минаатарлар, реактивтік қондырғылар, оқшашар танкілер, улы түтінді құтылар және арнайы химиялық машиналармен жабдықталды. 2-дүниежүзілік соғыста Химиялық әскер жауды жоюда оқшашар түтінді бүркеніш әскерді қолданды. Ядролық және биологиялық қарудың пайда болуымен Химиялық әскердің міндеті де ұлғайды. Қазіргі кезде оларға радиоактивті және бактериалдық құралдардан қорғану мақсаты қойылды.

Сілтемелер

"Қазақ Энциклопедиясы", 9 том