Шығыс Көкшетау Синклинорийі

Шығыс Көкшетау Синклинорийі, Степняк синклинорийі – Сарыарқаның солтүстігіндегі каледондық геологиялық қатпарлы құрылым. Ақмола облысының аумағында орналасқан. Ол Көкшетау антиклинорийінің шығыс және оңтүстік-шығыс қанатын көмкерген. Бойлыққа жуық бағытта 250 км-ге созылып, оңтүстікте ортаңғы палеозой қабаттарымен жабылған. Ені 100 км. Батысында Көкшетау антиклинорийіне қарай тіктеу құлаған Жөкей-Ақбейіт жарылымдар белдемімен шектелген. Негізінен кембрий мен ордовиктің терригендік-жанартаутекті тау жыныстарының қабаттарымен толған және ірі интрузиялармен кептелген жалпы меридиандық бағыттағы қатпарлықтар түзеді. Солтүстікте қатпарлықтар бағыты әуелі солтүстік-батысқа, одан соң ендік бағытқа ауысады. Құрылымның қанаттарында тік, изоклиналдық, өзегінде қарапайым пішінді қатпарлықтар тараған. Тектоникалық жарықтар арқылы Балықты – Жолыбай, Қозған – Ақсу, Степняк – Мамай блоктарына бөлінген. Синклиноридің орталығы шенінде девон мен тас көмір шөгінділерінен құралған және төменгі тау жыныстары бетінде шалыс жатқан брахисинклиналдық қатпарлықтар (Көксеңгір, Итеймен, т.б.) орын тепкен. Көптеген ірі кен (алтын, темір, молибден, т.б.) орындары бар.

Сілтемелер

"Қазақ Энциклопедиясы", 9 том