Ырзыкен Баймағамбетұлы
Ырзыкен Баймағамбетұлы (17 қаңтар 1909 жыл - 15 ақпан 1986 жыл) — Кеңес одағының жауынгері, Ұлы Отан соғыс ардагері.
Отбасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Отбасында тұңғыш бала болған Ырзыкен. Кейін үш қыз бала: Орынтай, Күнтәй, Жамал дүниеге келіп, ең кеңжесі болып Мұқаш туылды. Мұқаш соғысқа аттанып, жоғалған адамдардың қатарында тізілген. Соңғы хаты 1945 жылдың көктемінде жіберілген. Хатында Берлинге аттануы туралы айтқан.
Балалық шағы мен соғыс жылдарына дейінгі өмірі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аманжол тегі Баймағамбетұлы Ырзыкен 1909 жылы маусым айында Алтай руының белгілі ақсақалы Балғожаның немересі Баймағамбеттің отбасында, қазіргі Қоңыртүбек ауылына жақын Қарабидайық деген жерде дүниеге кедген. 12 жасында әкесі Баймағамбет пен атасы Аманжол бір жылы дүниеден озады. Ол қорымды кейінгілер «Үш бейіт» деп атап жүр. Ырзыкен алғашында ауылдағы молдадан ескіше оқып білім алған. Кейінен Көкшетаудағы партия мектебінде жолдасы Хасенов Қалат тағы бірнеше азаматтрар бірге оқып, бітіреді. 1940 жылдан бастап партия мүшесі болған. Соғыс басталғанша Жалманқұлақ колхозында Сталин ауыл советінде партия ұйымының жетекшісі ретінде шаруашылықта әр-түрлі жұмыстар атқарған.
Соғыс жылдарындағы мен кейінгі өмірі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1942 жылы өзі де, 21 жастағы інісі Мұқаш та соғысқа аттанды. Ол атқыштар полкымен Белоруссияда Ивановка деген жерде соғысып, 1945 жылы ауыр жараланып қаңтар айында елге оралған. Денсаулығы түзелгеннен кейін елдегі соғыс зардабынан болған халықтың ауыр жағыдайын қайта қалпына келтіруде аянбай еңбек сіңірген. Мұндағы елде партия ұйымының хатшылығы, астық дайындау мекемелерінің басшысы, бөлімше меңгерушісі, қорыта айтқанда, қандай жұмыс түріне қажет болса еш уақытта тартынбай, халқына, еліне, жеріне, Отанына адал, ынта жүрегімен беріліп жұмыс атқарған азамат.
- «Ақсақалдың өмір жолы кейінгі ұрпағына үлгі боларлық, халқының қалаулысы, еліне өте сыйлы, жастарына құрметті адам болған. Ұрпақ өнегетұтар ардагерді, елі де естен шығармайды.»: Зейнеп Ырзыкенқызы.
Алған марапаттары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Баймағамбетұлы Ырзыкеннің еңбегі еленбей қалған жоқ. Ұлы Отан соғысында Қызыл Жұлдыз, II дәрежелі Отан соғысы орденімен, «Ерен ерлігі үшін», «Германияны жеңген үшін» медальдарымен марапатталды. Ал бейбіт өмірдегі еңбектері үшін бірнеше медальдарымен, грамоталармен, заттай бағалы сыйлықтар, алғыс хаттармен марапатталған.
Әдебиет[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Отан үшін кешкендер. Они сражались за родину. 1941 - 1945/Книга памяти. Егиндыкольский район - Астана полиграфия 2015 - 182 бет. - 17 бет.