Экономикалық Дирижизм

Экономикалық Дирижизм – 1) экономиканы мемлекеттік реттеудің қажеттігін, бағыттары мен нысандарын негіздеуші экономикалық ой-пікір тұжырымдамасы. Алғаш рет 18 ғ-да Францияда пайда болды. Реттелетін, жоспарланатын, аралас экономиканың жалпы теор. тұжырымдамаларында; келісілген экономиканың әлеум.-экон. тұжырымдамасында; келісімшарттар экономикасында; нақты экон. тұжырымдамаларда; саяси-заңды тұжырымдамаларда; социол. тұжырымдамаларда көрініс тапты. Э. д-нің көзқарастары мен тұжырымдамасының қалыптасуына меркантилизм, тарихи мектеп, катедер-социализм өкілдерінің, әсіресе Дж. М. Кейнстің және оның ізбасарларының көзқарастары ықпал етті. Дирижистердің пайымдауынша, мемлекет нарықтың жағдаяты мен жиынтық сұранымға ғана емес, сонымен бірге мемлекетпен байланысқан және оның қызметін реттеп отыратын немесе бақылап отыратын экономика субъектілеріне де (кәсіподақтарға, кәсіпкерлер мен кәсіподақтар қауымдастықтарына, мемлекет, кәсіпкерлер мен кәсіподақтар бірлестіктерін) ықпал жасауға тиіс; 2) мемлекеттің экон. үдерістерге айтарлықтай араласуын көздейтін экон. саясат. Ол 1950 – 60 ж. Француз республикасының саяси-экон. доктринасына айналды; 3) мемлекеттендіру практикасы. Тікелей инвестициялар салуда және қоғамдық ұдайы өндірістің әлеум.-экон. үдерістеріне мемлекеттің араласуының “ұшқары” нысандары мен әдістерін пайдалана отырып, экономиканы жаїандық ауқымда реттеуде көрініс тапты.