Эуфорбия сүттігені
| ЭУФОРБИЯ СҮТТІГЕНІ | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||
|
ЭУФОРБИЯ СҮТТІГЕНІ (EUPHORBIA) ЭУФОРБИЯ – сүттіген тұқымдасына жатады. Осы өсімдіктердің емдік қасиетін алғаш анықтаған дәрігер Эуфорба болғандықтан, бұл топты оның құрметіне осылай атаған. Жер бетінде сүттіген (Euphorbiaсеае) тұқымдасының 2000 түрі кездеседі. Көбінесе субтропикалық аймақтарда таралған. Бұлар біржылдық және көпжылдық шөптесін, бұта, ағаш, суккулент түрінде болады. Суккулент түрлері кактустарға ұқсас келеді, Оңтүстік Африка, Эфиопия, Конго және Мадагаскар аралында таралған. Сүттігендерге тән қасиет барлығының бойында сүтті шырыны бар. Сүтті шырынының құрамында каучук, шайыр, аминқышқылдары, стеарин, эфир майлары, сапонин, қант және улы зат эуфарин болады. Эуфарин бір түрлерінде өсімдіктің құрамында көбірек, біреулерінде аз мөлшерде кездеседі. Оның теріні күйдіруі, көз, мұрын, іш құрылысты қабындыруы мүмкін. Сондықтан сүттігендермен жұмыс істерде қолғап киген жөн. Сүт шырынының дәмін көруге, көз, мұрын, теріге тигізуге болмайды. Эуфорбия (Euphorbia trigona) Отаны – оңтүстік Африка. Табиғатта бойы 18 метр биіктікке дейін жетеді. Жылдам өседі. Тік өсетін, үш қырлы. Жиектері тікенекті болып келеді. Майда доғал жапырақтары тез арада түсіп қалады. Күтімі өте жеңіл. Кактустармен бірге экзотикалық Мексика бұрышын немесе қысқы бақ пен гүлдер композициясын жасау үшін қолдануға әбден болады.
Жарығы:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жарық сүйгіш. Тіке түскен күн сәулесіне төзімді.
Жылуы:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
қыста +10 +15 °С төмен болмауы абзал.
Суғарылуы:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жазда молынан жиі, қыста сирек суғарылады.
Ылғалдылығы:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Құрғақ ауаға төзімді. Көктем-жаз айларында аптасына бір рет су бүркіп тұрған абзал.
Қоректендірілуі:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Кірпігүлге арналған тыңайтқышпен айына бір рет, ал қыста қоректендірмейді.
Аурулары:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ауруға сирек шалдығады. Суккулентке жататындықтан, артық құйылған судан шіріп кету қаупі бар.
Көбейтілуі:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жаз айларында, қалемше арқылы көбейтеді. Қалемшені кесіп алып, сүтті шырынын ағызып, жуып (жумаса сүтті шырыны кеуіп, қатып қалады), кесілген жеріне ағаштың күлін себу керек. Бір-екі күн көлеңке жерде солдырып барып егеді.
Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Гүлстан, өсімдіктер туралы сайт Мұрағатталған 20 ақпанның 2012 жылы.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
"Гүлстан" республикалық ғылыми-танмыдық, көпшілік журнал, 2010 жыл ISSN 2078-6727