Ғайып ерен

Ғайып ерен - мұсылмандар арасында сопылық ілім ықпалымен тараған түсінік бойынша, ерекше қасиеттерге қол жеткізген әулиелер. Қазақ фольклорының кейіпкерлері әдетте Құдаймен коса "Ғайып ерен, қырық шілтен", "Ғаусыл- ғиас", т.б. әулие-пірлерді рухани көмекке шақырады. Мыс., "Алпамыс батыр" эпосында әулиелердің кереметі "Сол уақытта батырға, Атса, мылтық өтпеді, Шапса, қьшыш кеспеді — Ғайып ерен, қырық шілтен, Қолтықтан сүйеп, демеді" деп жырланады. Бұл түсініктің түп-төркіні сопылык ілімде жатыр. Ол бойынша дүниеде әулиелер иерархиясы бар. Солар арқылы Алла тағала жер бетіне билік жүргізіп, адамзатты жетілдіруге ықпал етіп отырады. Олар рухани билікке көтеріліп, құпия заңдылықты игерген. Әулиелердің әр тобының өз қызметі, тапсырмасы болады. Ғайып еренге жататын әулиелер көбінесе өздерінің құпияларын көпшіліктен жасырын ұстайды. Ғайып ереннің негізгі сипаты және мақсаты — жанашырлық танығыш, адамдарға әрқашан көмекке келу, рухани жолға түскендерге жол сілтеп, бата беру, жолаушыға, қысылған адамға қол ұшын беру, т.б. Қыдыр (Хизр) да Ғайып еренге, оның ішіндегі қырық шілтенге (абдал) жатады. Қазақта "қырықтың бірі - Қыдыр" деген сөз бар. Қыдыр - қырық шілтенді басқаратын кейіпкер болуы да мүмкін. Бұқаралық санада бұл түсінік өнделіп, көркемдік қиялға ұласып жататынына қарамастан, ислам ойшылдары (мыс.: ибн Араби) Ғайып ерен идеясын жокқа шығармаған.