Қазақстан Қауіпсіздік кеңесі
| Қазақстан Қауіпсіздік кеңесі | |
|---|---|
| |
| Жалпы мағлұмат | |
| Құрылған уақыты | 17 маусым 1993 |
| Штаб-пәтері | Астана |
| Төрағасы | Қасым-Жомарт Тоқаев |
Қазақстан Республикасының Қауіпсіздік кеңесі — ішкі саяси тұрақтылықты сақтау, конституциялық құрылысты, мемлекеттік тәуелсіздікті, аумақтық тұтастықты және халықаралық аренада Қазақстанның ұлттық мүдделерін қорғау мақсатында Қазақстан Республикасының Президенті құратын және Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігі мен қорғаныс қабілетін қамтамасыз ету саласында бірыңғай мемлекеттік саясат жүргізуді үйлестіретін конституциялық орган.
Төрағасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қауіпсіздік Кеңесінің төрағасы 2022 жылғы 5 қаңтардан бастап Қазақстан Республикасының Президенті — Қасым-Жомарт Тоқаев болып табылады. ҚР Қауіпсіздік Кеңесі туралы Заңға сәйкес Қауіпсіздік Кеңесінің өмір бойы төрағасы болып Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті-Нұрсұлтан Назарбаев саналды. 2017 жылы республиканың Қауіпсіздік Кеңесі туралы заң қабылданды, оның төрағасы ретінде Қазақстанның Тұңғыш Президенті "өмір бойы" тағайындалды. Бұрын сарапшылар бұл заңды Назарбаев қайтыс болғанға дейін, тіпті елде басқа президент пен Үкімет болса да, билікті сақтауға мүмкіндік беретін жоба ретінде қарастырған. 2022 жылғы 19 қаңтарда Қазақстан Мәжілісі Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан Республикасы Қауіпсіздік кеңесіне өмір бойы төрағалық етуін тоқтатты.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қауіпсіздік Кеңесі туралы қолданыстағы Ереже Қазақстан Республикасы Президентінің 2019 жылғы 12 ақпандағы № 838 Жарлығымен бекітілген.
Қауіпсіздік Кеңесінің тарихы 1991 жылдан басталады, онда Қазақ КСР Президентінің 21 тамыздағы Жарлығымен Қазақ КСР-нің Қауіпсіздік Кеңесі құрылған болатын. Кейіннен ол Қазақстан Республикасы Президентінің 1993 жылғы 17 маусымдағы Жарлығымен Қазақстан Республикасының Қауіпсіздік Кеңесі болып қайта құрылды.
Өкілеттіктер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақстан Республикасының қауіпсіздік кеңесі (бұдан әрі — Қауіпсіздік кеңесі) "Қазақстан Республикасының қауіпсіздік кеңесі туралы" 2018 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының Президенті құратын және ішкі саяси тұрақтылықты сақтау, конституциялық құрылысты, мемлекеттік тәуелсіздікті, аумақтық тәуелсіздікті қорғау мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздігі мен қорғаныс қабілетін қамтамасыз ету саласында бірыңғай мемлекеттік саясатты жүргізуді үйлестіретін конституциялық орган болып табылады. Қазақстанның халықаралық аренадағы тұтастығы мен ұлттық мүдделері.
Қауіпсіздік Кеңесі туралы қолданыстағы Ереже Қазақстан Республикасы Президентінің 2019 жылғы 12 ақпандағы № 838 Жарлығымен бекітілген.
Қауіпсіздік Кеңесінің негізгі міндеттері:
1) Президентке ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, елдің қорғаныс қабілетін нығайту, заңдылық пен құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету, осы салалардағы мемлекеттік органдар мен ұйымдардың қызметін үйлестіру саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын іске асыру жөнінде ұсыныстар мен ұсынымдар енгізу;
2) Президент үшін шешімдердің жобаларын әзірлеу:
әскери жағдайды енгізу, ұзарту, жою;
төтенше жағдайды енгізу, ұзарту, жою;
бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау жөніндегі халықаралық міндеттемелерді орындау үшін Қазақстан Республикасының Қарулы күштерін пайдалану;
3) Қазақстан Республикасының заңнамасына және Қауіпсіздік Кеңесі Төрағасының шешімдеріне сәйкес өзге де міндеттер.
Қауіпсіздік кеңесі мемлекеттік органдар мен ұйымдардың, құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдардың елдің ұлттық қауіпсіздігі мен халықаралық ұстанымдарын, мемлекеттің қорғаныс қабілетін, заңдылық пен құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету саласындағы іс-шараларды іске асыру жөніндегі қызметін үйлестіреді. Сондай-ақ заң жобаларын талдайды және құзыреті шегінде нормативтік құжаттардың орындалуын бақылайды.
Қауіпсіздік Кеңесінің құрамын Қауіпсіздік Кеңесінің Төрағасымен келісім бойынша Қазақстан Республикасының Президенті қалыптастырады.
Лауазымы бойынша Қауіпсіздік Кеңесінің мүшелері: Қазақстан Республикасының Президенті, Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының Төрағасы, Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Төрағасы, Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі, Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Басшысы, Қазақстан Республикасы Президентінің көмекшісі — Қазақстан Республикасы Қауіпсіздік Кеңесінің Хатшысы (бұдан әрі — Қауіпсіздік Кеңесінің хатшысы), Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің төрағасы, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің бастығы, Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі, Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі, Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрі.
Қажет болған жағдайда, Қауіпсіздік Кеңесі төрағасының келісімі бойынша Президент Қауіпсіздік Кеңесінің мүшелері болып өзге адамдарды қосымша тағайындай алады.
Қауіпсіздік Кеңесінің отырыстары Қауіпсіздік Кеңесі Төрағасының немесе қауіпсіздік кеңесі мүшелерінің бірінің төрағалық етуімен төрағаның уәкілеттік беруі бойынша өткізіледі. Қауіпсіздік Кеңесінің отырыстарын өткізу кезеңділігін Қауіпсіздік Кеңесінің Төрағасы айқындайды.
Қауіпсіздік Кеңесі төрағасының шешімі бойынша Қауіпсіздік Кеңесінің жекелеген мүшелерінің қатысуымен Қауіпсіздік Кеңесінің жедел кеңестері өткізілуі мүмкін.
Қауіпсіздік Кеңесінің және Қауіпсіздік Кеңесінің жедел кеңестерінің шешімдері Қауіпсіздік Кеңесінің қатысып отырған мүшелерінің жалпы санының қарапайым көпшілік даусымен қабылданады. Дауыстар тең болған кезде төрағалық етушінің дауысы шешуші болып табылады.
Қауіпсіздік Кеңесінің және Қауіпсіздік Кеңесінің жедел кеңестерінің шешімдері оларды Қауіпсіздік Кеңесінің Төрағасы бекіткеннен кейін күшіне енеді, қажет болған жағдайда олар Президенттің актілерімен іске асырылады.
Қауіпсіздік Кеңесінің, сондай-ақ Қауіпсіздік Кеңесінің жедел кеңестерінің шешімдері міндетті болып табылады және оларды Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары, ұйымдары мен лауазымды адамдары мүлтіксіз орындауға тиіс.
Қауіпсіздік Кеңесінің қызметін ақпараттық-талдамалық және ұйымдастырушылық қамтамасыз етуді Қауіпсіздік Кеңесінің Аппараты жүзеге асырады.
Қажет болған жағдайда Қауіпсіздік Кеңесінің қызметін қамтамасыз ету үшін Қауіпсіздік Кеңесінің ведомствоаралық комиссиялары, сараптама кеңесі, инспекциялық және жұмыс топтары, сондай-ақ Қауіпсіздік Кеңесі жанындағы өзге де консультативтік-кеңесші органдар құрылуы мүмкін. Оларды құру, міндеттері, функциялары мен лауазымдық құрамы туралы мәселені қауіпсіздік кеңесі хатшысының ұсынуы бойынша Қауіпсіздік Кеңесінің Төрағасы шешеді.
Қауіпсіздік Кеңесінің ведомствоаралық комиссиялары, сараптама кеңесі, инспекциялық және жұмыс топтары, сондай-ақ Қауіпсіздік Кеңесі жанындағы өзге де консультативтік-кеңесші органдар Қауіпсіздік Кеңесінің отырыстары мен жедел кеңестеріне материалдар дайындауды жүзеге асырады, Қауіпсіздік Кеңесінің, Президенттің, Қауіпсіздік Кеңесі Төрағасының тапсырмасы бойынша талдамалық және зерттеу жұмыстарын орындайды, Қауіпсіздік Кеңесіне Мемлекеттік қызметтің негізгі бағыттары бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлейді. елдің ұлттық қауіпсіздігі мен қорғаныс қабілетін қамтамасыз ету саласындағы саясат.
Қауіпсіздік Кеңесінің және Қауіпсіздік Кеңесінің жанындағы консультативтік-кеңесші органдардың қызметін Қауіпсіздік Кеңесінің Хатшысы үйлестіреді.
Қауіпсіздік Кеңесінің ведомствоаралық комиссияларының, Сараптамалық кеңестің, инспекциялық және жұмыс топтарының, Қауіпсіздік Кеңесі жанындағы өзге де консультативтік-кеңесші органдардың қызметін ақпараттық-талдамалық және ұйымдастырушылық-техникалық қамтамасыз етуді өкілдері осы органдардың жұмысына қатысатын мемлекеттік органдар мен ұйымдар, сондай-ақ аппарат жүзеге асырады.
Қауіпсіздік Кеңесінің хатшысы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қауіпсіздік Кеңесінің хатшысы лауазымы 1994 жылдың маусымынан бастап бекітілді.
Қауіпсіздік Кеңесінің хатшысы тікелей бағынатын және есеп беретін Қауіпсіздік Кеңесінің Төрағасымен келісім бойынша Қазақстан Республикасының Президенті қызметке тағайындайтын және қызметтен босататын лауазымды тұлға болып табылады. Қауіпсіздік Кеңесінің аппаратын басқарады.
Бұған дейін Қауіпсіздік Кеңесінің Хатшысы қызметін атқарған:
- Ә. Исекешев (қаңтар 2020 ж.—)
- Қ. Қасымов (2019 ж. ақпан - 2020 ж. қаңтар)
- Байжанов Ғабит Жақыпбайұлы (2018 ж. қыркүйек - 2019 ж. ақпан)
- Нұрлан Ермекбаев (2018 ж. сәуір - 2018 ж. тамыз)
- Владимир Жұмақанов (2016 ж. қыркүйек - 2018 ж. сәуір)
- Нұрлан Ермекбаев (2014 ж. қараша - 2016 ж. қыркүйек)
- Қайрат Қожамжаров (2013 ж. қаңтар - 2014 ж. тамыз)
- Марат Тәжин (2009 ж. қыркүйек - 2013 ж. қаңтар)
- Қайырбек Сүлейменов (2008 ж. тамыз - 2009 ж. қыркүйек)
- Берік Имашев (2007 ж. қаңтар - 2008 ж. тамыз)
- Марат Тәжин (2006 ж. наурыз - 2007 ж. қаңтар)
- Болат Өтемұратов (2003 ж. маусым - 2006 ж. Наурыз)
- Омархан Өксікбаев (2002 ж. тамыз - 2003 ж. маусым)
- Марат Тәжин (2001 ж. желтоқсан - 2002 ж. тамыз)
- Алтынбек Сәрсенбайұлы (2001 ж. мамыр - 2001 ж. желтоқсан)
- Марат Тәжин (1999 ж. ақпан - 2001 ж. Мамыр)
- Сарсеков Бексұлтан Сарсекұлы (1996 ж. қазан - 1999 ж. ақпан)
- Балташ Тұрсымбаев (1995 ж. қазан — 1996 ж. қазан)
- Төлеген Жүкеев (1994 ж. қазан — 1995 ж. қазан)
- Болат Баекенов (1994 ж. маусым - 1994 ж. қазан)