Қалтқы (құс)

Қалтқы (Phalaropus) – балшықшылар отрядына жататын құс. Негізінен Солтүстік жарты шардың тундра мен орманды тундрасында кездесетін 3 түрі белгілі. Қазақстанда жазық аймақтардағы ылғалы мол батпақты жерлерде мекендейтін 2 түрі: ақжағал қалтқы (Phalaropus fulicarius) және ақтамақ қалтқы (Phalaropus lobatus) бар. Бұлардың ішінде жиі кездесетіні – ақтамақ қалтқы. Оның дене тұрқы 9 – 13 см, салм. 26 – 47 г. Басқа түрден жіңішке және үшкір тұмсығымен ерекшеленеді. Аналығының арқасы сұрғылт қара түсті, оның үстінде күл түстес қатпарлар көрініп тұрады. Арқасының шеттері мен мойны жирен түсті жолақтармен көмкерілген. Басы қара сұр түсті, мойнының екі жағында тот басқан жирен түсті дақтары болады. Бауыры ақ. Аталығының аналығынан айырмашылығы арқасында күл түсті қатпарлары болмайды және мойнындағы жирен түсті дақтар анық көрінбейді. Саусақтарында дөңес жарғақты қалақтары болады. Су бетінде айналып ұшып жүріп жәндіктердің дернәсілдерімен, негізінен, судағы омыртқасыздармен қоректенеді. Жыл құсы. Ұяларын су жағасындағы төмпешіктерге немесе бір буда шөптердің арасына салып, оны білдіртпей шөппен жауып қояды. Ұясында 4 (сирек 3) жұмыртқа болады. 19 – 21 күннен кейін балапандары шығады. Қыстау үшін Аравия мен Пәкстанның оңтүстікне, Жаңа Гвинея мен Азор аралдарының жағалауларына ұшып кетеді.^[1]