Қолпан салпысы
Қоқан салпысы(Morina kokanica)- салпыстар тұқымдасына жататын, Қазақстанда сирек кездесетін , қалдық түр. Батыс Тянь-Шаньда (Талас, Угам жоталары, қҚаржантау) және Қаратаудың оңтүстік-батыс бөлігінде (Боролдайтау) кездеседі. Тауортаазиялық түр (сонымен қатар Памир-Алтайдан табылған), плиоцен дәуірінің шығысжерортатеңізі субтропикалық саванна қалдығы. Ұсақ топырақты, сирек шағыл тасты баурайларда, тау етегінен субальпі белдеуіне дейінгі аршалы ормандар арасындағы алаңқайларда өседі. Қоқан салпысы гүлдеген кезінде өте әдемі. Ірі ақшыл қызғылт қос ерінді гүлдері берік сабағына айнала жабысып тұрады және әсіресе жертаған жапырағының жылтыр жасыл реңінде керемет тартымды болып көрінеді. Әдетте шағын топ болып (оннан бірнеше жүздеген дараға дейін) кездеседі. Жалғыз популяциясы (саны 1000 дара шамасында) Ақсу-Жабағылы қорығындағы Кіші Қайыңды өзені аңғарында орналасқан, оның жоғарғы тығыздығы бір шаршы метр жерде 11 дараға дейін. Тұқымы арқылы көбейеді, мәдени түрде көшеттері үшінші-төртінші жылдары гүлдейді. Алматы мен Ташкенттегі ботаника бақтарында өсіргенде жақсы гүлдеп, жеміс берді, өздігінен тұқым шашып та өсті. Мәдени түрде өсіруге кең енгізу керек, сөйтіп көгалдандыру жұмысында пайдалану қажет.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақстан өсімдіктер әлемінің асыл қазынасы. Қазақстан Қызыл кітап беттерінен. Алматы: «Алматыкітап» ЖШС, 2006. – 64 бет.