Қушоқы көмір кен орны
| Қушоқы көмір кен орны | |
| 50°15′59″ с. е. 73°23′09″ ш. б. / 50.2665211° с. е. 73.3859253° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 50°15′59″ с. е. 73°23′09″ ш. б. / 50.2665211° с. е. 73.3859253° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Қарағанды облысы |
| Ашылған уақыты | 1839 жыл |
| Жану жылуы | 8,5 мың ккал/кг |
| Теңгерімдік қорлары | 651 млн. т млн т |
| Өңдеу әдісі | ашық әдіс |
Қушоқы көмір кен орны — Қарағанды облысы Осакаров ауданы жерінде орналасқан. Қарағанды қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 55 км жерде. Қушоқы көмір кен орнын алғаш 1839 жылы кен инженері А. Гофман ашты. Кейін А.А. Гапеев, З.Л. Семенова зерттеді. 1945-1949 жылдары Л.П. Жебеневтің басқаруымен “Казахуглегеология” тресі барлау жұмыстарын жүргізді. 1956-1958 жылдары трест геологтары Т.М. Азизов, П.Г. Корнис, А. Өтебековтар кеннің 1- және 2-телімдерінде қайта барлау, 3-телімде толық барлау, 4-телімде алдын ала барлау жұмыстарын жүргізіп, көмірдің негізгі қорын анықтады. 250 м тереңдікке дейін барланған кен орны 1963 жылдан бастап ашық кеніштік әдіспен игеріліп келеді.
Геологиялық құрылымы, сипаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қалыңдығы 800 м-ге жететін төменгі карбонда қалыптасқан көмірлі қабаттар Қарағанды көмір алабына ұқсас Ащылыайрық (8 көмір кабаты) және Қарағанды (5 кабат) шоғырларына бөлінеді де, аумағы 8х20 км брахиантиклинальді түзеді. Ол солтүстік-батысқа қарай созылған, қанаттарының жатысы солтүстік-шығыста 10–30°, оңтүстік-батыста 50–60°, созыңқы жарылымдармен тілімделген. Ащылыайрық шоғырының жоғарғы бөлімінде қалыңдығы 0,7-15,0 м (ортасы 2,1-4,4 м) болатын 8 көмір қабаты бар. Қарағанды шоғырының мору процесінен сақталған бөлігінде де қалыңдығы 1,3-26,0 м (ортасы 4-13 м ) 5 көмірлі қабат кездеседі. Бұл шоғырдағы көмірлі қабаттың жалпы қалыңдығы 322 м, жатыс тереңдігі 400 м.
Құрамы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қушоқы көмір кен орнының көмірінің күлділігі жоғары (30 – 44%), байытылуы қиын, күкірттілігі төмен, ортасы фосфорлы гумустық тас көмірлер типіне жатады. Жану жылуының қуаты 8,5 мың ккал/кг. Энергетикалық отын ретінде пайдаланылады, жанғандағы жылу беруі 32,635,2 МД ж/кг. Құрамы (%): 5-0,4-1,4; Р-0,01 -0,02, 200 м. терендіктегі газдылығы 1,9-3,2 м3/ т. Қар суымен және жауын-шашынды есептемегенде көмір разрезіне келетін нақты су ағысы 50 м3/сағ.. Көмірдің жалпы қоры 651 млн. т, оның 152 млн. тоннасын ашық әдіспен өндіруге болады.[1][2]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
- ↑ Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5