Құпия тілдер

Құпия тілдер — (шартты тілдер) жаргондардың атауы; бұл жаргондар ерекше әлеуметтік топтардың - саудагерлер, кәсіпкерлер, қайыршылар арасыңда тараған. Құпия тілдер белгілі бір ұйымға тән ұжымдық ойын ретінде белгілі болған. Құпия тілдер деп аталуы бұл тілдердің жасырын түрде қолданғандығынан. Еуропада құпия тілдер XIII ғ. белгілі мыс., Германиядағы қайыршылардың тілі. Құпия тілдер негізгі айырмашылығы сөздік қорында (300-400 түбір) және оның сөзжасамында. Құпия тілдер грек, латын, түркі, фин, угор, сыған, идиш және т.б. тілдер сөздерін пайдаланады. Кезбе саудагерлер, жалданып істеуші қолөнершілер, қайыршылар сияқты оңашаланған әлеуметтік топтар қолданатын жаргондардың дәстүрлі атауы, шартты тілдер. Құпия тілдер кейбір оңашаланған бірлестіктерге қатыстылықтын белгілері ретінде ұжымдық ойын болып табылады. "Құпия тілдер" деп аталуы бұл тілдердің жасырын қызметіне байланысты. Құпия тілдер туралы мәліметтер Еуропада 13 ғ.-дан белгілі.

Құпия тілдер ең алдымен сөздік құрамы (300-400-дей түбір сөздер) мен сөзжасам жүйесі арқылы ерекшеленеді. Сөздігінде сан есім, есімдік және нақты лексика (дене мүшелері, табиғат, кәсіп атаулары), зат есім, сын есім, етістіктен тұратын шамалы абстракты атаулар бар, көмекші сөздері халықтық тілдегідей. Құпия тілдерде қолданылатын жалпыға белгілі сөздер кейде басқа сөздермен ауыстырылады немесе буындарының орны өзгертіледі (шивар тауар, лапица полиция). Сөзжасамдағы осындай тәсілдеріне қарап, Құпия тілдерді Шартты (жасанды) тіл деп аталған. Құпия тілдердер оны колданушы Әлеуметтік топпен бірге жоғалады, оның жоғалуына әдеби тілдің де ықпалы тиеді. Құпия тілдер әлеуметтік тіл білімінде каралады.