Үңгілеу машинасы

ҮҢГІЛЕУ МАШИНАСЫ — кен қазылымдары (көмір, жанғыш тақтатас, тұз, туфтар, т.б.) массивінде саңылау жасауға арналған тау-кен машинасы. Үңгілеу машинасының негізгі қызметі — саңылау жасау арқылы қазып алуды жеңілдету. Машинаны кен қабатының жайпақ, көлбеу және тіктеу болып орналасқан жағдайларында да қолдануға болады. Ең алғашқы Үңгілеу машинасы 1852 жылы Ұлыбританияда жасалған. Оның жұмыстық тетігі дөңгелек кескіш түрінде болған және оны екі кісі айналдырып тұрған. 19 ғасырдың 50-жылдарында пневматик. Үңгілеу, кейіннен электр қозғалтқышының көмегімен әрекет жасайтын штангалы Үңгілеу машинасы пайда болды. 1864 жылы кеспе шынжырлы Үңгілеу машинасы жасалды. Үңгілеу машинасы орындаушы бөліктен (бардан, штангадан), трансмиссиядан және электрлік немесе ауа қысымды қозғалтқыштан тұрады. Үңгілеу машинасы көлденең-барлы, бойлық-барлы, айналмалы және әмбебап болып келеді. Қазіргі Үңгілеу машинасыларында жылдамдықты сатылатпай басқаруға мүмкіндік беретін гидравлик. механизмі бар. Олар гидроқозғалтқыш және май сорғылармен жабдықталады. Үңгілеу машинасы тау-кен ісінде дайындық және тазалап қазып алу жұмыстарында қолданылады. Барлы Үңгілеу машинасыларының негізінде үймелеу машинасы, үңгілеп үймелеу машинасы, алғашқы көмір комбайндары жасалды. Тау кен комбайндарының қолданысқа енуіне байланысты Үңгілеу машинасыларының пайдалану аясы шектеле бастады.

Сілтемелер

"Қазақ Энциклопедиясы", 9 том