Өліқолтық
| Өліқолтық | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Жағалау сызығының ұзындығы | 180 км |
| Орналасуы | |
| 45°25′17″ с. е. 54°01′50″ ш. б. / 45.4214° с. е. 54.0306° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 45°25′17″ с. е. 54°01′50″ ш. б. / 45.4214° с. е. 54.0306° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Өзінен жоғары акватория | Каспий теңізі |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Маңғыстау облысы |
| Аудан | Түпқараған аудaны |
Өліқолтық – Каспийдің солтүстік-шығысындағы шығанақ, бұрынғы сор.
Орналасқан жері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Маңғыстау облысы аумағында жатыр. Сор Каспийдің солтүстік-шығыс жағалауындағы Комсомол шығанағы суының тартылуынан пайда болған. Шығыс Еуропаның оңтүстік-шығысындағы эпигерциндік платформасының Оңтүстік Жем көтерілімінде орналасқан.
Сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ұзындығы 180 км, ені 80 км, аумағы 12,0 мың км2-ден астам. Шөгінді, сортаңды, лайлы түбі теңіз деңгейінен 26,5 м төменде жатыр. Бетін қабыршақтанған тұз қабаты жапқан, өсімдік жамылғысы өте сирек. Айнала жағалауы негізінен ойпаңдау келеді. Өліқолтықтың оңтүстік-шығысы Үстірттің батыс кемеріне, оңтүстігіндегі Қайдақ сорына ұласады. Теңізден соққан дауылды желдің әсерінен Каспийдің суы кейде сорды басып қалады. Геоморфологиялық зерттеулер бойынша Каспий теңізінің ауытқуы уақыт өткен сайын өзгеріп отырған.
Пайдалы қазбалар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Өліқолтық сорынан және онымен іргелес жатқан өңірден мұнай мен газдың мол қоры барланып, игерілуде (Боранқұл мұнай кен орны, Бозащы мұнай-газ кен орны, Қаламқас мұнай кен орны, т.б.).
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазіргі климаттық және антропогендік факторлар әсерінен теңіз деңгейі 1978 жылдан бері 2,7 м-ге көтерілген. Нәтижесінде Өліқолтық аумағының басым бөлігі судың астында қалып қойды. Бірнеше елді мекендер (Қаратон кенті, т.б.) мен мұнай қалашықтары басқа жерлерге көшірілді.[1]