Агар

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Агар полимері құрылысы.
Петри табақшасындағы агар қоректік ортасы
Агардан жасалған жапон тәттісі «ёкан»

Агар немесе агар-агар (малай тілінде агар-агар – балдыр) — кейбір қызыл теңіз балдырларынан алынатын полисахаридтер қоспасы; құрамына полисахаридтер енетін, қызыл балдырлардан алынатын өсімдік қоллоиды; судағы ерітіндісін суытқанда тығыз сірне түзеді; биологияда, медицинада және кондитер, цемент өндірісінде қолданылады[1]. Микроағзаларды және бактерияларды өсіру үшін дақылдық орта дайындау үшін қолданылады[2].

Агар Тынық және Үнді мұхит жағалауларымен Үлкен Зонд аралдарынан Жапонияға дейінгі аралықта өндіріледі. Құрамы балдырлардың түрлеріне байланысты әрқалай болады: полисахаридтер 60–80 %, су 10–20 %, минералдық заттар 1,5–4 % мөлшерінде кездеседі. Полисахаридтердің өзі негізінен агарозадан және агаропектиннен тұрады. Агар суық суда ерімейді, ал ыстық суда жылдам ериді. Агардың 1,5%-дық судағы ерітіндісі 32–36°С-қа дейін суытқанда қоймалжың кілегей (гель) түзеді, ол 85°С-та балқиды. Агардың кілегей (гель) түрінде түзілу қабілеті құрамындағы агароза мен агаропектиннің көбеюіне байланысты азайып, тіпті жоғалып та кетеді. Агар тамақ, әсіресе кондитер өндірісінде (конфет, мармелад, суфле, зефир, т.б.), сондай-ақ микроорганизмдер мен бактериялар өсіру үшін микробиологияда қолданылады[3].

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Химия. Н. Нұрахметов, А. Ниязбаева, Р. Рысқалиева, Н. Далабаева. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007. — 336 бет. ISBN 9965-36-416-8
  2. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын — Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. — 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
  3. Қазақ ұлттық энциклопедиясы