Архаизм

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Архаизм - көнерген сөздер. Бұған ескі әдебиеттерде кездесетін, қазіргі кезде жиі қолданылмайтын сөздер, сөз тіркестері жатады. Архаизм көркем әдебиетте белгілі бір стильдік мақсат үшін жұмсалады. Әуезов «Тіл және әдебиет мәселесі» деген мақаласында өзбек, татар, араб, Иран тілдерінен енген көне сөздерден қашудың жөні жоқ екенін ескертеді. Мысалы, «Жамбыл» сөзінің шығу тегін білмегендіктен, Жамбыл ақынның есімін таумен шатастырады. Ал өзбек тілінде «Жамбыл» - гүлдің аты, «мартук» атауы - «мартүк» деген шөптің атынан шыққанын тілге тиек еткен.[1]

  1. Лексика-сөзтудырушы архаизм - бұрынғы мағынасын сақтаған, бірақ сөз жасау құрамы өзгерген сөз. Стилистикада архаизмдер төмендегі жағдайда колданылады:
  2. Лексика-фонетикалық архаизм - бұрынғы мағынасын сақтаған, бірақ дыбыстық құрамы өзгерген сөз (орыс. глад - голод, зерцало - зеркало, гистория - история, пиит - поэт).
  3. Лексикалық архаизмдер - қазіргі таңдағы тілде синонимі бар көнерген сөз (қаз. уәзір - хатшы).
  4. Семантикалық архаизмдер - қазіргі тілде сақталған, бірақ көнерген мағынасында қолданылатын сөз.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8