Брахми жазуы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Брахми

Брахми жазуыүнді буын жазуының ең көне түрінің бірі. Солдан оңға қарай жазылады (екіншісі — кхарошти, оңнан солға қарай). Брахми жазуымен жазылған ең көне жәдігерлер — Ашока патшаның (б.з.б. 272 — 232) Буддаға қатысты жарлықтары. Бұлар, көбінесе, жартастар мен бағаналарға ойып жазылған. Брахми жазуы әліпбиінде буындық таңба саны — 31, дауысты дыбыстар таңбасын — 4 және белгілі бір дыбыстың мұрыннан айтылатынын көрсететін ерекше таңба (анусвара) тағы бар. Брахми жазуының қайдан шыққаны белгісіз. Үнді ғалымдары мұны б.з.б. 3 — 2 мыңжылдықтардан сақталған Мохенджо-Дародан табылған ежелгі үнді жазбасымен байланыстыра қарап, ұлттық мұра деп есептейді. Неміс ғалымдары финикия жазуынан шыққан дейді. Үндістан, Цейлон мен Орталық Азияның кейбір аймақтарында кейінгі замандарда жазылған жазулардың баршасы Брахми жазуынан өрбіген. Лингвистикалық деректер Брахми жазуының түрлері.
Брахми жазылуының негізінде индиялық жазудың үш бұтағы қаланды:

  1. Солтүстік
  • Гупта
  • Тибет
  • Нагари
  • шарада
  • невари
  • бенгал
  • Ория
  • гуджарат
  • гурмукхи
  1. Оңтүстік
  • грантха
  1. Оңтүстік-Шығыс
  • сингал
  • бирман
  • кхмер
  • лаос
  • тай

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, II том