Гидрологиялық режім

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Гидрологиялық режім — су объектілері жағдайының белгілі бір заңдылықпен өзгеруі; бұл зандылық алаптың физикалық-географиялық қасиеттерімен, оның сандық және сапалық сипаттамалары негізінен алаптың климаттық ерекшеліктерімен айқындалады. Гидрологиялық режім су деңгейінің, су шығынының, мұздық құбылыстардың, су температурасының, су ағынымен тасымалданатын қатты материалдардың мөлшері мен құрамының, суда еріген заттардың шоғырлануының, өзен арнасының өзгеруінің көпжылдық, маусымдық, тәуліктік құбылмалылығымен ерекшеленеді. Гидрологиялық режім шаруашылық әрекеттердің ықпалымен айтарлықтай өзгеруі мүмкін. Сондықтан табиғи (немесе тұрмыстық) және реттелген (немесе антропогендік әсер арқылы өзгерген) гидрологиялық режім деп бөледі.[1]

Гидрологиялық режім - негізінен, алап климатының ерекшеліктерінің осерінен белгілі бір уақыт ішінде су нысандары жағдайының өзгеру жиынтығы. Гидрологиялық режім судың деңгейі мен шығынының көп жылдық, маусымдық және тәуліктік тербелістері, мұз құбылыстары, су температурасы, ағыспен келетін қатқьш материалдардың мөлшері мен құрамы, еріген минералды заттардың құрамы мен шоғырлануы және тағы да басқалары түрінде байқалады. Табиғи гидрологиялық режім адамның шаруашылық қарекетінің әсерінен едәуір өзгереді.

Гидрологиялық режімнің зоналылығы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

жалпы географиялық зоналылықтың салдары ретінде Жердегі жеке географиялық зоналар бойынша болатын жер үсті және жер асты сулары режімінің занды (табиғи) түрде өзгеруі. Горизонтальдық және вертикальдық деп бөледі.[2]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, «Мектеп» баспасы, 2002 жыл.
  2. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6