Синтагма

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Синтагма (гр. σύνταγμα - біртұтас құрастырылған) — 1) синтаксистік біртұтас қатынасты білдіретін интонациялық-мағыналық бірлік, анықтауыш-анықталушы түріндегі қос мүшелі құрылым. Мұндай құрылым жеке сөздер мен морфемалардан (от-оғасы, орын-басар, қол-ғанат, жылкы-шы, ескерт-кіш), сөз тіркестерінен (королы қой, шапқан сайын), паузамен шектелген кез келген фразалар (Адам ауыр науқас уетінде/бұл дуниеден гөрі о дүниені/көбірек ойлайтын әдеті ғой (Қ, Жумаділов)).[1] Л.В.Щерба синтагманы тұтас мағынаны беретін фонетикалық бірлік ретінде қарастырады. Синтагмаға бөлудің негізгі құралы - пауза. Ол сөйлеу әуенімен (мелодика), ырғақпен (темппен), күштілікпен (интенсивность) қоса жұмсалады. Синтагманың соңғы тұрған сөзіне ең күшті екпін түседі;

2) белгілі байланыс түрімен жалғанған екі не одан да көп тіл бірліктерінің тізбені (сөздер, сөз тіркестері, сөйлемдер) (Ф.де Соссюр).[2]

Тағы қараныз:

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы. «Сөздік-Словарь», 2005 жыл. ISBN 9965-409-88-9
  2. Әлеуметтік лингвистика сөздігі / Абасилов А. – Алматы, 2016.-168 бет.