Футболдан 2024 жылғы Еуропа чемпионаты

	Футболдан 2024 жылғы Еуропа чемпионаты
Чемпионат сипаттамасы
Өткізу орыны	Германия
Өткізетін қалалар	10
Стадиондар	10
Финал мерзімі	маусым-шілде 2024
Қатысушылар саны	53
финалда	24
Чемпионат статистикасы
	2020 2028
	Бұл үлгіні: көру • талқылау • өңдеу

Футболдан 2024 жылғы Еуропа біріншілігі (нем. Fußball-Europameisterschaft 2024) — Футболдан Еуропаның 17-ші чемпионаты. 2024 жылы Германияда өтеді. Германия бұған дейін 1988 жылы Еуропа чемпионатын өткізген.

Еуро 2024 чемпионатының ашылу матчы 14 маусым, сенбі күні, Германия мен Шотландия арасындағы ойынмен басталады. Бұл матч «Альянц Арена» стадионында, Мюнхен қаласында өтеді және Астана уақытымен 22:00-де басталады. Топтық кезеңнің матчтары 14 маусымнан 26 маусымға дейін жалғасады.

1/8 финалдық матчтар 29 маусымнан 2 шілдеге дейін өтеді. Ширек финалдық ойындар 5 және 6 шілде күндері өткізіледі. Жартылай финалдық матчтар 9 және 10 шілдеде болады. Еуро 2024 финалы 14 шілдеде өтеді.

Еуро 2024 финалдық матчы Берлинде 14 шілдеде «Олимпиаштадион» аренасында өтеді. Ойын Астана уақытымен 22:00-де басталады. Бұл шешуші матчқа УЕФА арқылы сатылатын билеттердің бағасы 95-тен 2000 долларға дейін өзгереді.

Берлиндегі «Олимпиаштадион» стадионы 74 475 көрерменге арналған. Стадион 1936 жылғы жазғы Олимпиада ойындарына арнайы салынған. 1963 жылдан бастап, стадион «Герта» командасының үй аренасы болып табылады. Сонымен қатар, Германия ұлттық құрамасы да кейде өз үй матчтарын осы стадионда өткізеді^[1]..

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Үміткерлер мен қожайын елді таңдау[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Еуро 2024 немесе 2028 жылғы чемпионатты өткізуге алғашында Дания, Швеция, Норвегия және Финляндия қызығушылық танытты, сондай-ақ Эстония мен Нидерланды да ұқсас ниеттерін білдірді. Дегенмен, бұл елдердің ешқайсысы ресми өтінім берген жоқ.

Турнирді өткізуге қызығушылық білдірген елдер қатарында скандинавиялық мемлекеттер (Дания, Швеция, Норвегия және Финляндия) бар, олар 2024 немесе 2028 жылы Еуропа чемпионатын қабылдауға үміттенген^[2]. Алайда Швеция футбол одағының президенті Карл-Эрик Нильссон талаптарға сай келмейтінін айтып, өтінішін қайтарып алған^[3]. Нидерландтар^[4] және Эстония^[5] да Еуро-2024 турнирін өткізуге дайын екенін білдірген.

Өтінім беру мерзімі 2017 жылдың 3 наурызына дейін болды. Нәтижесінде, Еуро-2024 өткізуге ниет білдірген елдер тек Түркия мен Германия болды^[6]. Еуро-2024 турнирінің елін таңдау 2018 жылдың 27 қыркүйегінде өтті^[7]. Дауыс беруге УЕФА атқарушы комитетінің 20 мүшесінің 17-сі қатысты. Германия қарапайым көпшілік дауысқа ие болып (12 дауыс), жеңіске жетті, ал Түркия 4 дауыс алды, тағы бір мүше қалыс қалды.

Жүлде қоры[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2024 жылғы Еуропа чемпионатының жалпы приздік қоры 331 миллион еуроны құрайды. Чемпионатқа қатысқан әрбір ұлттық құрама командасы 9,25 миллион еуро алады. Әрбір жеңіс үшін УЕФА 1 миллион еуро, ал тең ойын үшін 500 мың еуро береді.

Еуро 2024-тің 1/8 финалына шыққан әрбір команда 1,5 миллион еуро алады. Ширек финалға өткен команда 2,5 миллион еуро, ал жартылай финалға шыққан команда 4 миллион еуро табыс табады.

Еуро 2024-тің вице-чемпионы 5 миллион еуро алады, ал чемпион команда 8 миллион еуро қосымша табыс табады. Егер команда топтық кезеңдегі барлық қарсыластарын жеңсе, оның жалпы приздік сомасы 28,25 миллион еуроға дейін жетуі мүмкін.

Классификация және турнир форматы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Іріктеу турнирі келесідей өтеді: 5 елден тұратын 7 топ және 6 елден тұратын 3 топ. Іріктеу турниріне 53 ел қатысты. Финалдық турнирде 24 команда қатысады, олардың бірі турнир иесі ретінде автоматты түрде іріктелген Германия. Қалған 23 жолдама іріктеу турнирі арқылы ойнатылады, оның 20-сы тікелей, яғни іріктеу тобында бірінші немесе екінші орын алған командаларға беріледі, ал 3 жолдама плей-офф матчтары арқылы анықталады. Желтоқсан 2023 жылы өткізілген жеребеде 24 команданың 21-і анықталды. 20 команда — 10 іріктеу тобының жеңімпаздары және екінші орын иегерлері, ал бір команда — турнир иесі Германия.

Қалған үш орын үшін 2022/2023 жылғы УЕФА Ұлттар Лигасының топ жеңімпаздары (әр лигадан төрт командадан) плей-оффта бақ сынады. Плей-офф матчтарына 2022/2023 жылғы Ұлттар Лигасының 12 командасы қатысты, олар іріктеу турнирі арқылы тікелей жолдама алмаған.

Іріктеу турнирінің жеребесі 2022 жылдың 9 қазанында өтті^[8], ал финалдық кезеңнің жеребесі 2023 жылдың 2 желтоқсанында өтті^[9].

Ресей құрамасы елдің Украинаға басып кіруіне байланысты қатысудан шеттетілді^[10], және осылайша, 2000 жылдан бері алғаш рет турнирді өткізіп алады.

Ұлттар Лигасының[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Лига А: Польша — Эстония, Уэльс — Финляндия.
Лига В: Израиль — Исландия, Босния және Герцеговина — Украина.
Лига С: Грузия — Люксембург, Греция — Қазақстан.

Плей-оффтың жартылай финалдары 2024 жылғы 21 наурызда, ал финалдары 26 наурызда өтті. Плей-оффтың қорытындысы бойынша Польша, Украина және Грузия Еуро 2024-ке жолдама алды.

Финалдық турнир[өңдеу | қайнарын өңдеу]

24 команда төрт командалы алты топқа бөлінеді. Топтық кезеңнің нәтижесінде әр топтан екі үздік команда және үшінші орын алған командалардың ішінен ең үздік төрт команда плей-оффқа шығады. Үздік төрт үшінші орын алған командаларды анықтау критерийлері:

Жинаған ұпайлары
Голдардың айырмашылығы (забитые и пропущенные мячи)
Соғылған голдар саны
Жеңістер саны
Фейр-плей (тәртіптік ұпайларының аздығы: сары карточка үшін 1 ұпай, қызыл карточка немесе екі сары карточка үшін 3 ұпай)
Іріктеу турнирінің жалпы рейтингі.

Плей-офф[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Плей-офф кезеңі 1/8 финалдан басталады және әр кезеңде бір ойыннан өтеді. Жеңімпаздар турнирдің финалында анықталады.

Стадиондар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Еуропа чемпионатының финалдық кезеңінің матчтары Германияда 2024 жылғы 14 маусым мен 14 шілде аралығында өтеді.

Еуро 2024 турнирін қабылдайтын он қала: Берлин, Дортмунд, Дюссельдорф, Франкфурт, Гельзенкирхен, Гамбург, Кельн, Лейпциг, Мюнхен және Штутгарт. Ойындар келесі он стадионда өтеді:

Германия
Берлин	Дортмунд	Дюссельдорф	Майндағы Франкфурт
Олимпиаштадион	Сигнал Идуна Парк (BVB-Штадион)	Меркур Шпиль Арена (Дюссельдорф Арена)	Дойче банк Парк (Франкфурт Арена)
Сыйымдылығы: 74 475	Сыйымдылығы: 65 851	Сыйымдылығы: 51 500	Сыйымдылығы: 48 000

Гельзенкирхен	Берлин Дортмунд Дюссельдорф Майндағы Франкфурт Гельзенкирхен Гамбург Кёльн Лейпциг Мюнхен Штутгарт Футболдан 2024 жылғы Еуропа чемпионаты, Германия
Фельтинс-Арена (Арена АуфШальке)
Сыйымдылығы: 54 740

Гамбург
Фолькспаркштадион
Сыйымдылығы: 51 500

Кёльн	Лейпциг	Мюнхен	Штутгарт
Рейн Энерги (Кёльн Штадиум)	Ред Булл Арена (Лейпциг Штадиум)	Альянц Арена (Арена Мюнхен)	МХП-Арена (Штутгарт Арена)
Сыйымдылығы: 46 195	Сыйымдылығы: 42 259	Сыйымдылығы: 70 000	Сыйымдылығы: 54 812