Экзокринді бездер

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Экзокринді бездер (glandulae ехосгіпае, лат. glandula — без, гр. ех — сыртқа, гр. krinos — белу) — бөлінділерін (секреттерін) сыртқы ортаға немесе сыртқы ортамен қатысатын дене қуыстарына бөліп шығаратын мүшелер.

Экзокринді бездер екі бөлімнен құралған. Олар: секрет бөлетін соңғы бөлім және шығару өзегі. Соңғы бөлімнің қабырғасын безді жасушалар (гландулоциттер) құрайды. Құрылысына, бөліндіні белу, оны шығару сипатына және бөліндінің құрамына байланысты: экзокринді бездер бірнеше түрлерге ажыратылады. Құрылысына қарай қарапайым және күрделі бездер болып бөлінеді.[1] Қарапайым экзокринді бездердің тарамдалмаған тек бір ғана шығару өзегі, ал күрделі бездердің шығару өзектері бірнеше тарамға тарамдалып жатады. Соңғы бөлімдерінің пішініне сәйкес экзокринді бездер: түтікше, көпіршікше (альвеолалы) және түтікше-көпіршікше бездер болып ажыратылады. Қарапайым түтікше бездерге: қарын (асқазан), ішек, жатыр, тер бездері; қарапайым көпіршікше бездерге: май бездері; күрделі түтікше-көпіршікше бездерге: сілекей, өңеш, ұйқы бездері жатады. Бөлінділерін гландулоциттерден сыртқа бөлу сипатына қарай: мерокринді (бөлінді белу кезінде жасуша құрылымы бұзылмай, сел сүзіліп шығады), апокринді (жасуша жартылай бұзылады) және голокринді (жасушалар толық бұзылып, бөліндіге айналады) бездерге бөлінеді. Бөліндінің құрамына сәйкес: протеинді, кілегейлі, протеинді-кілегейлі экзокринді бездер (сыртқы секреция бездері) болып ажыратылады.[2]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Цитология және гистология. Оқу құралы. Сапаров Қ.Ә. — Алматы: Қазақ университеті, 2009. - 128 бет. ISBN 978-601-247-057-4
  2. Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі / — Алматы: «Сөздік-Словарь», 2009 жыл. ISBN 9965-822-54-9