Айланшөп

Айланшөп
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар Сабы: Caryophyllales Тұқымдасы: Polygonaceae Кіші тұқымдасы: Polygonoideae Тегі: Persicaria Түрі: P. maculosa
Екі-есімді атауы
Persicaria maculosa S.F.Gray 1821

Айланшөп, немесе Самалдық шөп (лат. Persicaria maculosa) – тарандар тұқымдасына жататын біржылдық шөптесін өсімдік. Қазақстанның көптеген аймақтарында (Каспий маңы ойпаты, Балқаш-Алакөл ойысы, Түркістан, Жоңғар, Іле Алатауы, Қаратау өңірлері), өзен бойында, арық, тоған жағалауларында өседі. Оны сиырдан басқа малдың бәрі жейді.

Биіктігі 20-80 см, сабағы тік болады. Қаңдауыр пішіндес жапырағы сабаққа кезек орналасады. Сабағы тік өседі әрі қысқа, ұштары сүйір, шеттері бүтін,жоғарғы жағында қара қоңыр дақтары бар, бұтақтары көп, жапырақтары кезектесіп орналасқан.

Гүлдері ақ немесе қызғылт түсті, 5 гүл жапырақшадан тұрады, жапырақтарының қуысына масақша тәрізденіп шоғырланған. Жемісі жұмыртқа сықылды қара түсті жылтыр жаңғақша. Самалдық шөп өзендердің,арықтардың жағаларында, ылғалды жерлерде, арамшөп ретінде егістік жерлерде өсе береді. Дәрі жасау үшін оның жер бетіндегі бөлігінің жоғарғы жағын гүлдеген кезінде жинап алады.

Құрамында К витамині, флавоноидтар, гликозидтер, эфир майлары, қоймалжың, илік заттар, С витамині бар. Өсімдіктің қан тоқтататын, несеп айдайтын, іш жүргізетін қасиеттері бар. Дене сыртындағы жаралардың жазылуын тездету үшін майдәрі жасап та пайдаланады. Етеккір көп келгенде, геморрой түіндерінен, жатырдан қан кеткенде оны тоқтату үшін қолданады. Бас ауырғанда кісінің желке тұсына өсімдіктің жас шөбін басуға болады. Әйелдердің ақ етіккірінің келуін, бүйректің ауруларын емдеу үшін де пайдаланады.

Дәріні дайындау және қолдану тәсілі: Самалдық шөптің ұнтақталған шөбінің 1 ас қасығын 1 стакан қайнап тұрған суға салады да, 15 минут тұндырады. Дәріні сүзіп алып екіге бөледі де, бір күнде тамқтан кейін екі рет ішіп тауысады. Емдеу мерзімі 3 апта. 2 литр суға өсімдіктің кептіріліп ұнтақталған 2 уысын салып 15 минут қайнатады да,1 стакан ыстық сүт және 1 ас қасық крахмал қосып,бұлау жасап пайдаланады. Ваннаға жату ұзақтығы 15 минут. Күн сайын немесе күнара қабылдап,1-2 айға дейін емделеді.