Алексей Иванович Екимов

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Алексей Иванович Екимов
Туған күні

28 ақпан 1945 (1945-02-28) (79 жас)

Туған жері

Ленинград

Ғылыми аясы

қатты дене физикасы, оптика

Жұмыс орны

А. Ф. Иоффе атындағы физика-техникалық институтында және С. И. Вавилов атындағы Мемлекеттік оптикалық институтта

Ғылыми дәрежесі

физика-математика ғылымдарының докторы

Несімен белгілі

кванттық нүктелер ашты

Марапаттары


Нобель сыйлығы Нобель сыйлығы (2023)

Алексей Иванович Екимов (28.02.1945, Ленинград) — кеңестік және американдық ғалым, қатты дене физикасы және оптика саласындағы маман. Физика-математика ғылымдарының докторы. КСРО Мемлекеттік сыйлығының (1976) және химия саласындағы Нобель сыйлығының лауреаты (2023; Мунги Бавенди және Луис Брюспен бірге).

Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1967 жылы Ленинград мемлекеттік университетінің физика факультетін (молекулярлық физика кафедрасын) бітірген. 1974 жылы физика-математика ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін «Жартылай өткізгіштердегі тасымалдаушы спиндердің оптикалық бағдарлануы» тақырыбында диссертация қорғады. 1989 жылы физика-математика ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін алу үшін «Жартылай өткізгіш микрокристалдардағы кванттық өлшемді құбылыстар» тақырыбында диссертация қорғады.

А. Ф. Иоффе атындағы физика-техникалық институтында және С. И. Вавилов атындағы Мемлекеттік оптикалық институтта жұмыс істеді. 1990 жылдар бойы ол Париждегі Политехникалық мектепте, Клод Бернардың Лион университетінде, Макс Планк институтында және Осака университетінде шақырылған профессор болды.

1999 жылдан АҚШ-та Nanocrystals Technology Inc, Нью-Йоркте бас ғалым болып жұмыс істейді (ағылш. chief scientist).

Жүзден астам ғылыми еңбектер мен бірнеше өнертабыстың авторы.

Сыйлықтар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • 1976 жылғы КСРО Мемлекеттік сыйлығы — «Жартылай өткізгіштердегі электрондар мен ядролардың спиндерінің оптикалық бағдарлануымен байланысты жаңа құбылыстарды анықтау және зерттеу» сериясы үшін (1970-1974).
  • 2006 жылғы Гумбольдт сыйлығы.
  • 2006 жылғы Вуд сыйлығы (Л. Брюс және А. Эфроспен бөлісті). Оптикалық қоғам (OSA) «нанокристалды кванттық нүктелерді ашқаны және олардың электрондық және оптикалық қасиеттерін алғашқы зерттеулері үшін» марапаттады.
  • 2013 ж. — Академик Д. С. Рождественский атындағы оптикалық қоғамының Е. Ф. Гросс медалі.
  • 2023 жылғы химия бойынша Нобель сыйлығы.

Сілтеме[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Бұл үлгіні қарау Бұл үлгіні талқылау Бұл үлгіні өңдеу
1901—1925

Вант-Гофф (1901) • Э. Фишер (1902) • Аррениус (1903) • Рамзай (1904) • Байер (1905) • Муассан (1906) • Бухнер (1907) • Резерфорд (1908) • Оствальд (1909) • Валлах (1910) • Кюри (1911) • Гриньяр / Сабатье (1912) • Вернер (1913) • Ричардс (1914) • Вильштеттер (1915) • Габер (1918) • Нернст (1920) • Содди (1921) • Астон (1922) • Прегль (1923) • Зигмонди (1925)

1926—1950

Сведберг (1926) • Виланд (1927) • Виндаус (1928) • Гарден / фон Эйлер-Хельпин (1929) • Х. Фишер (1930) • Бош / Бергиус (1931) • Ленгмюр (1932) • Юри (1934) • Ф. Жолио-Кюри / И. Жолио-Кюри (1935) • Дебай (1936) • Хоуорс / Каррер (1937) • Кун (1938) • Бутенандт / Ружичка (1939) • де Хевеши (1943) • Ган (1944) • Виртанен (1945) • Самнер / Нортроп / Стэнли (1946) • Робинсон (1947) • Тиселиус (1948) • Джиок (1949) • Дильс / Альдер (1950)

1951—1975

Макмиллан / Сиборг (1951) • Мартин / Синг (1952) • Штаудингер (1953) • Полинг (1954) • дю Виньо (1955) • Хиншелвуд / Семенов (1956) • Тодд (1957) • Сенгер (1958) • Гейровский (1959) • Либби (1960) • Калвин (1961) • Перуц / Кендрю (1962) • Циглер / Натта (1963) • Ходжкин (1964) • Вудворд (1965) • Малликен (1966) • Эйген / Норриш / Портер (1967) • Онзагер (1968) • Бартон / Хассель (1969) • Лелуар (1970) • Херцберг (1971) • Анфинсен / Мур / Стайн (1972) • Э. О. Фишер / Уилкинсон (1973) • Флори (1974) • Корнфорт / Прелог (1975)

1976—2000

Липскомб (1976) • Пригожин (1977) • Митчелл (1978) • Браун / Виттиг (1979) • Берг / Гилберт / Сенгер (1980) • Фукуи / Хоффман (1981) • Клуг (1982) • Таубе (1983) • Меррифилд (1984) • Хауптман / Карле (1985) • Хершбах / Ли / Полани (1986) • Крам / Лен / Педерсен (1987) • Дайзенхофер / Хубер / Михель (1988) • Олтмен / Чек (1989) • Кори (1990) • Эрнст (1991) • Маркус (1992) • Муллис / Смит (1993) • Олах (1994) • Крутцен / Молина / Роуланд (1995) • Керл / Крото / Смолли (1996) • Бойер / Уокер / Скоу (1997) • Кон / Попл (1998) • Зевейл (1999) • Хигер / Мак-Диармид / Сиракава (2000)

2001-ден бері

Ноулз / Ноери / Шарплесс (2001) • Фенн / Танака / Вютрих (2002) • Агре / Маккинон (2003) • Чехановер / Гершко / Роуз (2004) • Граббс / Шрок / Шовен (2005) • Корнберг (2006) • Эртль (2007) • Симомура / Чалфи / Тсиен (2008) • Рамакришнан / Стейц / Йонат (2009) • Хек / Нэгиси / Судзуки (2010) • Шехтман (2011) • Лефковиц / Кобилка (2012) • Карплус / Варшель / Левитт (2013) • Бетциг / Хелль / Мернер (2014) • Линдаль / Санджар / Модрич (2015) • Соваж / Феринга / Стоддарт (2016) • Хендерсон / Дюбоше / Франк (2017) • Арнольд / Уинтер / Смит (2018) • Гуденаф / Уиттингем / Ёсино (2019) • Шарпантье / Даудна (2020) • Лист / Макмиллан (2021) • Бертоцци / Мельдаль / Шарплесс (2022) • Бавенди / Брюс / Екимов (2023)

«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Алексей_Иванович_Екимов&oldid=3254888» бетінен алынған