Қазақ рулары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
Қазақ рулары - бір атадан өрбіген туыстас адамдардың жиынтығы.
==Қазақ руларының саны және өсімі==
== Ұлы жүз рулары ==
Патшалық Ресей XIX ғасырдың аяқ шенінде дала халықтарына ортақ бір санақ жүргізіпті.
{| class="wide"
!class="bright"|Тайпа<ref name=autogenerated1>{{cite web|url=http://www.brif.kz/blog/?p=1122|title=Деление казахов на жузы: карта расселения, анализ. &#124; BRIF Research Group BLOG - блог о маркетинговых исследованиях|accessdate=2013-02-21|archiveurl=http://www.webcitation.org/6EiI7Z0Uw|archivedate=2013-02-26}}</ref>
!''[[Албан]]''
!''[[Шаншыкылы|Шанышкылы]]''
!''[[Дулаты|дулат]]''
!''[[жалайыр]]''
!''[[Канглы]]''
!''[[ошакты]]''
!''[[Суаны]]''
!''[[сиргели]]''
!''[[Шапрашты|шапырашты]]''
!''[[ысты]]''
!''[[Усунь|сары уйсын]]''
|-
!class="bright"|Рулар
|
# ''Байсейіт''
# ''игілік-баба''
# ''айт''
# ''қоңыр-бөрік''
# ''қыстық''
# ''каракыстык''
# ''ақ-қыстық''
# ''қызл-бөрік''
# ''айтбозым''
# ''алжан''
# ''жарты''
# ''құрман''
# ''сегіз-сары''
# ''шоган''


'''''[[Ұлы жүз]]''''': [[Жалайыр|Жалайырлар]] (110 мың), [[Ошақты]] (20 мың), [[Дулат|Дулаттар]] (250 мың), [[Суан|Суандар]] (30 мың), [[Албан руы|Албандар]] (100 мың), [[Қаңлы руы|Қаңлылар]] (әдетте шанышқылымен қосып есептеледі) (50 мың), [[Сарыүйсін|Сары үйсіндер]] (10 мың), [[Шапырашты]] (60 мың), Сіргелі (40 мың) және Ысты (45 мың). Шамамен XIX ғасырдың аяғында ұлы жүз халқы 700 мыңдай болса, 1989 – 2 милиондай болыпты. Дулат, Жалайыр және Суандарды ұлы жүздің саны көп рулары деп атауға болады.


|
'''''[[Орта жүз]]''''': XIX ғасырдың аяғында 1 милион 300 мың болған екен, ал 1989 – 3.1 милион. Соның ішінде: [[Арғын|Арғындар]] 510 мың, [[Найман|Наймандар]] 430 мың, Қыпшақтар 150 мың, Керейлер 110 мың, Уақтар 60 мың, Тарақты 10 мың және [[Қоңырат|Қоңыраттар]] 45 мың. Орта жүздің ірі рулары деп Арғындар, Наймандар, Қыпшақтар және Кереилерді айтуға болады.
# ''тілеке''
# ''сеңкібай''
# ''ақкісі''
# ''жанкісі''
# ''малдыбай''
# ''жидебай''
# ''шоқтерек''
# ''құттыбай''


|
'''''[[Кіші жүз]]''''': XIX ғасырдың аяғында 1 милион 100 мың адам болды. Кіші жүз үш бірлестіктен тұрады: Әлімдер, Байұлы және Жетіру. Соның ішінде Әлімдер жалпы 350 мың, Әлімның рулары [[Шекті]]лер 80 мың, [[Шөмекей]]лер 100 мың, [[Төртқара]] 60 мың, [[Кете]] 60 мың, [[Қаракесек]] 25 мың және [[Қарасақал]] 15 мың құрайды.
# ''[[ботпай]]''
Байұлының жалпы саны 550 мың. Байұлының ішінде: [[Адай|Адайлар]] 100 мың, [[Байбақты]]лар 40 мың, [[Беріш]]тер 40 мың, [[Таз|Таздар]] 20 мың, [[Шеркеш]]тер 45 мың, [[Масқар]] 20 мың, Тана 25 мың, [[Қызылқұрт]] – 40 мың, Алтын – 30 мың, [[Жаппас]] – 50 мың, [[Ысық]] – 20 мың, Шихлар – 70 мың, Есентемір 20 мың, Алаша – 40 мың.
# ''[[жаныс]]''
Жетірудің жалпы саны 300 мың. Соның ішінде: Табын 80 мың, [[Жағалбайлы]] 70 мың, [[Керейт]] 33 мың, [[Тама]] – 45 мың, [[Төлеу]] - 20 мың, [[Кердері]] 20 мың және [[Рамадан]] 5 мыңға жуық. 1989 жылы кіші жұз шамамен 1,4 милион адам болды.
# ''[[сикым]]''
Кіші жүздің ірі рулары деп Шөмекейлер мен Адайларды айтуға болады.
# ''[[шымыр]]''


|
Саны 200 мыңан асатын руларды қарасақ, жалпы қазақ халқындағы ең ірі рулар деп Арғын, Найман, Дулаттарды айтуға болады.
# ''акбиюм''
# ''андас''
# ''арыктыным''
# ''байчигир''
# ''балгалы''
# ''кальпе''
# ''кайшылы''
# ''карашапал''
# ''кушук''
# ''мырза''
# ''оракты''
# ''сиырши''
# ''сыпатай''


|
Ұлы жүздің 150 жыл ішіндегі өте үлкен өсімі (700 мыңнан - 2 милион-ға дейін) үш есе өсті. Кіші жүз халқының 200 жыл ішінде ешқандай өсім болмады (19 ғ. 1,100 милион - 1989 жылы 1,3 милион). Орта жүз де аз шығынға ұшыраған жоқ алайда, таяу аймақтарға көшіп ығысып кетті және халық өсімінің жоғарылығымен кеиін соғыстан кеиінгі жылдары (1945-тен) тез толықтырып алды (19 ғ. 1,300 - 1989 жылы 3,1 милион орта жүзде 20 ғасыр бойынша халық өсімі өте төмен болды.
# ''кара-канлы''
# ''кзыл- канлы''
# ''капсан- канлы''
# ''сары- канлы''


== Дереккөздер ==
<references/>
== Сыртқы сілтемелер ==
* http://www.senkazakh.com/kz/forum.php?mod=viewthread&tid=17417


|
[[Санат:Қазақ рулары]]
# ''аталык''
# ''байлы''
# ''коныр''
# ''тасжурек''

|
# ''байтюгей''
# ''токарстан''
# ''багыс''
# ''сартай''
# ''нартай''

|
# ''айтбозым''
# ''акконирдек''
# ''байжигит''
# ''батыр''
# ''елибай''
# ''жайдак''
# ''жанабай''
# ''кайшылы''
# ''карабатыр''
# ''караконирдек''
# ''тутанбалы''
# ''тогонас''
# ''шалдар''


|
# ''айкым''
# ''асыл''
# ''екей''
# ''ескожа''
# ''кебенек''
# ''шыбыл''
|
# ''ойык''
# ''тiлiк''

|
# ''Бура''
# ''Тайлак''
# ''Бори''
|}

== Орта жүз рулары ==
{| class="wide"
!class="bright"|Тайпа<ref name=autogenerated1 />
!''[[Аргыны]]''
!''[[Найманы]]''
!''[[Кипчаки]]''
!''[[Коныраты]]''
!''[[Кереи]] ''
!'' [[Уак]]''
|-
!class="bright"|Рулар
|
# ''[[Атыгай]]''
# ''[[Басентиын]]''
# ''[[Бегендик]]''
# ''[[Жогары-шекты]]''
# ''[[Канжыгалы]]''
# ''[[Каракесек]]''
# ''[[Карауыл]]''
# ''[[Куандык]]''
# ''[[Суюндик]]''
# ''[[Таракты]]''
# ''[[Тобыкты]]''
# ''[[Томенги-шекты]]''
# ''[[Шубуртпалы]]''
|
# ''[[Ак-найман]]''
# ''[[сыбан]]''
# ''[[баганалы]]''
# ''[[байжигит]]''
# ''[[балталы]]''
# ''[[бура]]''
# ''[[каракерей]]''
# ''[[картай]]''
# ''[[кожамбет]]''
# ''[[кокжарлы]]''
# ''[[кыржы]]''
# ''[[матай]]''
# ''[[мурын]]''
# ''[[садыр]]''
# ''[[трестамгалы]]''
# ''[[торгул]]''
|
# ''[[карабалык]]''
# ''[[колденен]]''
# ''[[бултын]]''
# ''[[узун]]''
# ''[[торы]]''
# ''[[кулан кыпшак]]''
# ''[[сары кыпшак]]''
# ''[[китай кыпшак]]''

|
# ''[[шимойын]]''
# ''[[шубарайгыр]]''
# ''[[меркит]]''
# ''[[байназар (бекназер)]]''
# ''[[кошебе]]''
# ''[[малик]]''
# ''[[жанат]]''
# ''[[жантекей]]''
# ''[[жадик]]''
# ''[[сарбас]]''
# ''[[каракас (сидалы)]]''
# ''[[косай]]''
# ''[[итимген]]''
# ''[[култай-Болат]]''
# ''[[консадак]]''
# ''[[балта]]''
# ''[[тарыши]]''
# ''[[молкы]]''
# ''[[ители]]''
# ''[[шеруши]]''

|
# ''[[абақ]]''
# ''[[ашамайлы]]''
# ''[[аксары]]''
# ''[[балта]]''
# ''[[курсары]]''

|
# ''[[абрай]]''
# ''[[ажибек]]''
# ''[[шога]]''

|}

== Кіші жүз рулары ==
{| class="wide"
!class="bright"|Тайпа<ref name=autogenerated1 />
!''[[алимулы]]''
!''[[байулы]]''
!''[[жетыру]]''
!''[[ногай-казах]]''
|-
!class="bright"|Рулар
|
# ''[[шекты]]''
# ''[[каракесек (алимулы)]]''
# ''[[карасакал (казахский род)]]''
# ''[[кете]]''
# ''[[торткара]]''
# ''[[асан (казахский род)]]''
# ''[[шомекей]]''
|
# ''[[шеркеш]]''
# ''[[адай]]''
# ''[[алаша]]''
# ''[[алтын (казахский род)]]''
# ''[[байбакты]]''
# ''[[берш (казахский род)|берш]]''
# ''[[есентемир]]''
# ''[[жаппас]]''
# ''[[кызыл-курт]]''
# ''[[маскар]]''
# ''[[таз (Тайпа)]]''
# ''[[тана (казахский род)]]''
|
# ''[[тама (казахский род)]]''
# ''[[Табын (казахское Тайпа)|табын]]''
# ''[[кердеры]]''
# ''[[кереит (казахский род)]]''
# ''[[телеу]]''
# ''[[рамадан (казахский род)]]''
# ''[[жагалбайлы]]''
|
# ''[[кос танбалы]]''
# ''[[кояс]]''
# ''[[казан кулак]]''
# ''[[уйсын-ногай]]''
|}

== Жүздерден тыс ==
* [[Төре]]
* [[Қожа]]
* [[Төлеңгіт]]
== Таңба және ұран ==
Казахские тамги частично совпадают с башкирскими — это связано со сложным этногенезом этих родственных [[Кыпчаки|кыпчакских народов]]. Некоторые древнетюркские племена могли принять участие в этногенезе сразу нескольких народов; так, [[табын]]цы влились в состав как казахов, так и башкир. Вследствие этого, тамги у этих народов также могли быть похожими или частично совпадать.
{| class="wide"
! Ру
! Кіші ру
! Таңба
! Ұран
|-
! [[Ұлы жүз]]
!
! [[File:Kazakh Tamga 46.svg|30px]]
!Нел
|-
| [[Канлы]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 04.svg|30px]] косеу, [[File:Kazakh Tamga 05.svg|30px]] шылбыр
| Байтерек
|-
| [[Жалаир]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 03.svg|30px]] тарак
| Бактияр, Кабылан
|-
| [[Дулат]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 02.svg|30px]] донгелек, [[File:Kazakh Tamga 74.svg|30px]] абак
| Бактияр
|-
|
| [[Сикым]]
| [[File:Kazakh Tamga 04.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 63.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 64.svg|30px]]
| Сикым, Рсбек
|-
|
| Жаныс
| [[File:Kazakh Tamga 65.svg|30px]]
| Жаныс, Толе
|-
|
| Ботбай
| [[File:Kazakh Tamga 64.svg|30px]]
| Ботбай, Самен
|-
|
| Шымыр
| [[File:Kazakh Tamga 01.svg|30px]]
| Шмыр, Койгельды
|-
| [[Албаны (казахский род)|Албаны]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 01.svg|30px]]
| Райымбек
|-
| [[Суаны]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 09.svg|30px]]
|
|-
| [[Сарыуйсын]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 08.svg|30px]]
|
|-
| [[Шапрашты]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 13.svg|30px]] ай, [[File:Kazakh Tamga 14.svg|30px]] тумар, [[File:Kazakh Tamga 42.svg|30px]]
| Карасай
|-
| [[Ошакты]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 07.svg|30px]] тумар
|
|-
| [[Ысты]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 04.svg|30px]] косеу, [[File:Kazakh Tamga 05.svg|30px]] шылбыр
| Жауатар
|-
|
| Ойык
| [[File:Kazakh Tamga 04.svg|30px]] косеу, [[File:Kazakh Tamga 17.svg|30px]] коз
|
|-
|
| Тилик
| [[File:Kazakh Tamga 66.svg|30px]] косеу
|
|-
| [[Сиргелы]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 10.svg|30px]] сирге, [[File:Kazakh Tamga 11.svg|30px]] курай, [[File:Kazakh Tamga 12.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 75.svg|30px]]
| Туганаз
|-
| [[Шанышкылы]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 15.svg|30px]] кол-тамга, [[File:Kazakh Tamga 16.svg|30px]]
| Аирлмас
|-
! [[Орта жүз]]
!
! [[File:Kazakh Tamga 18.svg|30px]] босага
!
|-
| [[Аргын]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 17.svg|30px]] коз
| Акжол, Кара Ходжа
|-
|
| Таракты
| [[File:Kazakh Tamga 03.svg|30px]] тарак, [[File:Kazakh Tamga 24.svg|30px]]
| Жаукашар
|-
|
| Жогары шекты
| [[File:Kazakh Tamga 76.svg|30px]] жогары-шекты
|
|-
|
| Томень шекты
| [[File:Kazakh Tamga 77.svg|30px]] томень-шекты
|
|-
| [[Найман]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 22.svg|30px]] шомыш, [[File:Kazakh Tamga 23.svg|30px]]
| Каптагай
|-
|
| Балталы
| [[File:Kazakh Tamga 71.svg|30px]] балта
|
|-
|
| Баганалы
| [[File:Kazakh Tamga 30.svg|30px]] багана, [[File:Kazakh Tamga 20.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 73.svg|30px]]
|
|-
|
| Бура
| [[File:Kazakh Tamga 81.svg|30px]]
|
|-
|
| Каракерей
| [[File:Kazakh Tamga 78.svg|30px]]
| Кабанбай
|-
|
| Матай
| [[File:Kazakh Tamga 79.svg|30px]]
| Борибай
|-
|
| Садыр
| [[File:Kazakh Tamga 02.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 35.svg|30px]]
| Алдияр
|-
| [[Кыпчак]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 19.svg|30px]] кос алип
| Айбас
|-
| [[Конырат]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 18.svg|30px]] босага
| Алатау
|-
|
| Сангыл
| [[File:Kazakh Tamga 18.svg|30px]] босага
| Мулкамал
|-
| [[Уак]]
|
| [[File:Kazakh Tamga 25.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 20.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 26.svg|30px]]
| Жаубасар, Бармак
|-
|
| Ергенекты Уак
| [[File:Kazakh Tamga 75.svg|30px]] ергенек, [[File:Kazakh Tamga 80.svg|30px]] ай
| Алга
|-
| [[Керей]]
|
|
| Кара Кожа
|-
|
| Ашамайлы
| [[File:Kazakh Tamga 20.svg|30px]] ашамай
|
|-
|
| Абак
| [[File:Kazakh Tamga 21.svg|30px]] абак
|
|-
! [[Кіші жүз]]
!
!
!
|-
| [[Байулы]]
|
|
|
|-
|
| Адай
| [[File:Kazakh Tamga 27.svg|30px]] садак, [[File:Kazakh Tamga 28.svg|30px]] ок
| Бекет
|-
|
| Берш
| [[File:Kazakh Tamga 36.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 37.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 06.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 38.svg|30px]]
| Агатай
|-
|
| Алтын
| [[File:Kazakh Tamga 32.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 33.svg|30px]]
| Баймурат
|-
|
| Жаппас
| [[File:Kazakh Tamga 41.svg|30px]] туйе моин, [[File:Kazakh Tamga 42.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 20.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 43.svg|30px]]
| Баймурат
|-
|
| Есентемир
| [[File:Kazakh Tamga 44.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 45.svg|30px]]
| Алдонгар
|-
|
| Таз
| [[File:Kazakh Tamga 55.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 56.svg|30px]]
| Бакай
|-
|
| Байбакты
| [[File:Kazakh Tamga 72.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 02.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 34.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 35.svg|30px]]
| Даукара
|-
|
| Тана
| [[File:Kazakh Tamga 04.svg|30px]] алип, косеу
| Тана
|-
|
| Маскар
|
| Каратай
|-
|
| Алтыбас (Алаша)
| [[File:Kazakh Tamga 29.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 30.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 31.svg|30px]]
| Байбарак
|-
|
| Кызылкурт
| [[File:Kazakh Tamga 04.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 49.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 19.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 50.svg|30px]]
| Жиембай
|-
|
| Черкеш
| [[File:Kazakh Tamga 30.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 44.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 47.svg|30px]]
| Шагырай
|-
|
| [[Ысык]]
| [[File:Kazakh Tamga 44.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 45.svg|30px]]
| Байтерек
|-
| [[Алим-улы]]
|
|
|
|-
|
| Карасакал
| [[File:Kazakh Tamga 47.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 40.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 48.svg|30px]]
| Алдажар
|-
|
| Каракесек
| [[File:Kazakh Tamga 18.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 46.svg|30px]]
| Акбан
|-
|
| Торткара
|
| Аиртау
|-
|
| Шекты
| [[File:Kazakh Tamga 61.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 62.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 13.svg|30px]]
| Бактыбай, Жанходжа
|-
|
| Шемекей (Шомень)
|
| Доит
|-
| [[Жетыру]]
|
|
|
|-
|
| Табын
| [[File:Kazakh Tamga 54.svg|30px]] тостаган, [[File:Kazakh Tamga 57.svg|30px]] тарак, [[File:Kazakh Tamga 58.svg|30px]] алып
| Тостаган
|-
|
| Тама
| [[File:Kazakh Tamga 19.svg|30px]] косеу, [[File:Kazakh Tamga 59.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 05.svg|30px]]
| Карабура
|-
|
| Жагалбайлы
| [[File:Kazakh Tamga 39.svg|30px]] балта, [[File:Kazakh Tamga 40.svg|30px]] шеккиш
| Малатау
|-
|
| Телеу
| [[File:Kazakh Tamga 60.svg|30px]] шылбыр, [[File:Kazakh Tamga 20.svg|30px]]
| Тулпар, Аргымак
|-
|
| Кердери
| [[File:Kazakh Tamga 53.svg|30px]] тостаган
| Кожахмет
|-
|
| Керейт
| [[File:Kazakh Tamga 51.svg|30px]] шылбыр, [[File:Kazakh Tamga 52.svg|30px]]
| Аксакал, Унтум
|-
|
| Рамадан
| [[File:Kazakh Tamga 54.svg|30px]] шомиш
| Дулат, Кайгулым
|-
! Торе
|
| [[File:Kazakh Tamga 57.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 70.svg|30px]]
| Архар, Аблай, Санхай
|-
! Кожа
|
| [[File:Kazakh Tamga 04.svg|30px]], [[File:Kazakh Tamga 69.svg|30px]]
|
|-
! [[Толенгут]]
|
|
[[File:Kazakh Tamga 03.svg|thumb|31x31px]]
Тарақ
|
|}

17:21, 2014 ж. қарашаның 25 кезіндегі нұсқа

Қазақ рулары - бір атадан өрбіген туыстас адамдардың жиынтығы.

Ұлы жүз рулары

Тайпа[1] Албан Шанышкылы дулат жалайыр Канглы ошакты Суаны сиргели шапырашты ысты сары уйсын
Рулар
  1. Байсейіт
  2. игілік-баба
  3. айт
  4. қоңыр-бөрік
  5. қыстық
  6. каракыстык
  7. ақ-қыстық
  8. қызл-бөрік
  9. айтбозым
  10. алжан
  11. жарты
  12. құрман
  13. сегіз-сары
  14. шоган
  1. тілеке
  2. сеңкібай
  3. ақкісі
  4. жанкісі
  5. малдыбай
  6. жидебай
  7. шоқтерек
  8. құттыбай
  1. ботпай
  2. жаныс
  3. сикым
  4. шымыр
  1. акбиюм
  2. андас
  3. арыктыным
  4. байчигир
  5. балгалы
  6. кальпе
  7. кайшылы
  8. карашапал
  9. кушук
  10. мырза
  11. оракты
  12. сиырши
  13. сыпатай
  1. кара-канлы
  2. кзыл- канлы
  3. капсан- канлы
  4. сары- канлы
  1. аталык
  2. байлы
  3. коныр
  4. тасжурек
  1. байтюгей
  2. токарстан
  3. багыс
  4. сартай
  5. нартай
  1. айтбозым
  2. акконирдек
  3. байжигит
  4. батыр
  5. елибай
  6. жайдак
  7. жанабай
  8. кайшылы
  9. карабатыр
  10. караконирдек
  11. тутанбалы
  12. тогонас
  13. шалдар
  1. айкым
  2. асыл
  3. екей
  4. ескожа
  5. кебенек
  6. шыбыл
  1. ойык
  2. тiлiк
  1. Бура
  2. Тайлак
  3. Бори

Орта жүз рулары

Тайпа[1] Аргыны Найманы Кипчаки Коныраты Кереи Уак
Рулар
  1. Атыгай
  2. Басентиын
  3. Бегендик
  4. Жогары-шекты
  5. Канжыгалы
  6. Каракесек
  7. Карауыл
  8. Куандык
  9. Суюндик
  10. Таракты
  11. Тобыкты
  12. Томенги-шекты
  13. Шубуртпалы
  1. Ак-найман
  2. сыбан
  3. баганалы
  4. байжигит
  5. балталы
  6. бура
  7. каракерей
  8. картай
  9. кожамбет
  10. кокжарлы
  11. кыржы
  12. матай
  13. мурын
  14. садыр
  15. трестамгалы
  16. торгул
  1. карабалык
  2. колденен
  3. бултын
  4. узун
  5. торы
  6. кулан кыпшак
  7. сары кыпшак
  8. китай кыпшак
  1. шимойын
  2. шубарайгыр
  3. меркит
  4. байназар (бекназер)
  5. кошебе
  6. малик
  7. жанат
  8. жантекей
  9. жадик
  10. сарбас
  11. каракас (сидалы)
  12. косай
  13. итимген
  14. култай-Болат
  15. консадак
  16. балта
  17. тарыши
  18. молкы
  19. ители
  20. шеруши
  1. абақ
  2. ашамайлы
  3. аксары
  4. балта
  5. курсары
  1. абрай
  2. ажибек
  3. шога

Кіші жүз рулары

Тайпа[1] алимулы байулы жетыру ногай-казах
Рулар
  1. шекты
  2. каракесек (алимулы)
  3. карасакал (казахский род)
  4. кете
  5. торткара
  6. асан (казахский род)
  7. шомекей
  1. шеркеш
  2. адай
  3. алаша
  4. алтын (казахский род)
  5. байбакты
  6. берш
  7. есентемир
  8. жаппас
  9. кызыл-курт
  10. маскар
  11. таз (Тайпа)
  12. тана (казахский род)
  1. тама (казахский род)
  2. табын
  3. кердеры
  4. кереит (казахский род)
  5. телеу
  6. рамадан (казахский род)
  7. жагалбайлы
  1. кос танбалы
  2. кояс
  3. казан кулак
  4. уйсын-ногай

Жүздерден тыс

Таңба және ұран

Казахские тамги частично совпадают с башкирскими — это связано со сложным этногенезом этих родственных кыпчакских народов. Некоторые древнетюркские племена могли принять участие в этногенезе сразу нескольких народов; так, табынцы влились в состав как казахов, так и башкир. Вследствие этого, тамги у этих народов также могли быть похожими или частично совпадать.

Ру Кіші ру Таңба Ұран
Ұлы жүз Нел
Канлы косеу, шылбыр Байтерек
Жалаир тарак Бактияр, Кабылан
Дулат донгелек, абак Бактияр
Сикым , , Сикым, Рсбек
Жаныс Жаныс, Толе
Ботбай Ботбай, Самен
Шымыр Шмыр, Койгельды
Албаны Райымбек
Суаны
Сарыуйсын
Шапрашты ай, тумар, Карасай
Ошакты тумар
Ысты косеу, шылбыр Жауатар
Ойык косеу, коз
Тилик косеу
Сиргелы сирге, курай, , Туганаз
Шанышкылы кол-тамга, Аирлмас
Орта жүз босага
Аргын коз Акжол, Кара Ходжа
Таракты тарак, Жаукашар
Жогары шекты жогары-шекты
Томень шекты томень-шекты
Найман шомыш, Каптагай
Балталы балта
Баганалы багана, ,
Бура
Каракерей Кабанбай
Матай Борибай
Садыр , Алдияр
Кыпчак кос алип Айбас
Конырат босага Алатау
Сангыл босага Мулкамал
Уак , , Жаубасар, Бармак
Ергенекты Уак ергенек, ай Алга
Керей Кара Кожа
Ашамайлы ашамай
Абак абак
Кіші жүз
Байулы
Адай садак, ок Бекет
Берш , , , Агатай
Алтын , Баймурат
Жаппас туйе моин, , , Баймурат
Есентемир , Алдонгар
Таз , Бакай
Байбакты , , , Даукара
Тана алип, косеу Тана
Маскар Каратай
Алтыбас (Алаша) , , Байбарак
Кызылкурт , , , Жиембай
Черкеш , , Шагырай
Ысык , Байтерек
Алим-улы
Карасакал , , Алдажар
Каракесек , Акбан
Торткара Аиртау
Шекты , , Бактыбай, Жанходжа
Шемекей (Шомень) Доит
Жетыру
Табын тостаган, тарак, алып Тостаган
Тама косеу, , Карабура
Жагалбайлы балта, шеккиш Малатау
Телеу шылбыр, Тулпар, Аргымак
Кердери тостаган Кожахмет
Керейт шылбыр, Аксакал, Унтум
Рамадан шомиш Дулат, Кайгулым
Торе , Архар, Аблай, Санхай
Кожа ,
Толенгут

Тарақ

  1. ↑ a b c Деление казахов на жузы: карта расселения, анализ. | BRIF Research Group BLOG - блог о маркетинговых исследованиях. Басты дереккөзінен мұрағатталған 26 ақпан 2013. Тексерілді, 21 ақпан 2013.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Қазақ_рулары&oldid=2192186» бетінен алынған