Астана қаласының мәслихаты
| Астана қалалық мәслихаты | |
| VIII-сайланым | |
.svg) Астана елтаңбасы | |
| Мемлекет | |
|---|---|
| Түрі | |
| Түрі | |
| Басшылығы | |
| Төрағасы |
Ерлан Каналимов, Аманат |
| Құрылымы | |
|
| |
| Фракциялары |
Партиялық тізім бойынша (17) |
| Комитеттері | |
| Сайлауы | |
| Соңғы сайлауы | |
| Жиналыс залы | |
|
| |
| Тарихы | |
| Құрылуы |
10 желтоқсан 1993 |
| Ізашары | |
.svg){kind=small}
.jpg)
Астана қаласының мәслихаты[1] — Қазақстан елордасы Астана қаласының жергілікті бірпалаталы заң шығарушы органы, мәслихат. Мәслихат депутаттары Мәжіліс депутаттарымен қатар сайланады. Қалалық мәслихат депутаттары өз міндеттерін қаланы дамытудың жоспарларын, экономикалық және әлеуметтік бағдарламаларын бекіту арқылы орындайды.
Сайлау жүйесі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Мәслихат пен Мәжіліс депутаттарының сайлануы қатар өтетіндігінен сайлау барысында республикалық маңызы бар қалалардың, яғни Астана, Алматы және Шымкенттің сайлаушыларына төрт бюллетень беріледі. Бюллетеньнің екеуі Мәжіліс депутаттарын; біреуі партиялық тізіммен, басқасы мажоритарлық жүйемен және қалған екеуі дәл сол жүйе арқылы Мәслихат депутатын сайлайды.[2]
Мәслихат депутаттарының бір жартысы партиялық тізім бойынша, қалған жартысы бірмандатты округ бойынша сайланады. Сайлауға саяси партиялар да, өзін-өзі ұсынғандар да қатыса алады.[3]
Партиялар үміткерлерін ұсынуы үшін аймақтарда тіркелген филиалы болуы керек. Қазақстанның 20 жастан асқан кез келген азаматы мәслихат депутаттығына үміткер бола алады.[3]
2023 жылғы сайлауларға дейін 31 депутаттың барлығы да пропорционалды сайлау жүйесі арқылы сайланатын.[4]
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Астана қаласының мәслихаты 1993 жылғы 10 желтоқсанда Қазақстан Жоғарғы Кеңесінің «Қазақстан Республикасының жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдары туралы» заңының қабылдануымен құрылды.[5] Қаланың тұңғыш мәслихат сайлауы 1994 жылғы 10 наурызда орын алды, нәтижесінде оның тұңғыш шақырылымы сайланды.[6]
2021 жылға дейін депутаттар бірмандатты округ бойынша өкілдік етті және Қазақстан Конституциясының 86-бабының 2-тармағының «Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару» 8-бөліміне сәйкес 5 жыл сайын жасырын дауыс беру арқылы сайланатын болды.[7]
2019 жылғы наурыздағы президент Нұрсұлтан Назарбаевтың отставкасына орай Астана мәслихаты депутаттарының бірауыздан дауыс беруінен кейін Астана қаласы Нұр-Сұлтан деп өзгертілді, сол себептен мәслихаттың атауы да Нұр-Сұлтан қаласының мәслихаты деп ауыстырылды.[8]
2021 жылы мәслихат сайлауы орын алды, бұл мәслихаттар тарихында 31 депутаттың барлығы да партиялық тізім бойынша сайланған тұңғыш сайлау болды. Нәтижесінде 26 орынға ие болған Нұр Отан көпшілік алды, азшылық партиялар қатарында Ақ жол ДП мен ҚХП болды.
2022 жылғы қыркүйекте қала атауы Астана қайта ауыстырылды,[9] нәтижесінде мәслихат атауы да қайта Астана қаласының мәслихаты болды.
2023 жылғы наурызда Қазақстанда кезектен тыс парламент сайлауы орын алды, онымен қатар әр мәслихаттың сайлауы да жүрді. Осы жолы Астана қаласының мәслихатының сайлауы барысында, басқа мәслихаттардағыдай, депутаттың бір жартысы партиялық тізім бойынша, басқа жартысы бірмандатты округ бойынша сайланды.[10]
Міндеттері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Мәслихат ресми сайтының мәліметінше ол шегінде елорданың даму жоспарларын, экономикалық және әлеуметтік бағдарламаларын, қала бюджетін бекітеді және оның орындалуын бақылайды, жер қатынастарын, әкімшілік-аумақтық орналастыру мәселелерін реттеуді жүзеге асырады, азаматтар мен ұйымдардың Қазақстан конституциясының, заңдарының номаларын, Қазақстан президентінің актілерін, орталық және жергілікті мемлекеттік органдардың нормативтік құқықтық актілерін орындауына жәрдемдеседі.[1]
Құрылымы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Астана қаласының мәслихатының 4 тұрақты комиссиясы бар:[1]
- бюджет, экономика, өнеркәсіп және кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі;
- заңдылық, құқық тәртібі және жұртшылықпен жұмыс мәселелері жөніндегі;
- әлеуметтік-мәдени даму мәселелері жөніндегі;
- құрылыс, экология, көлік және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық мәселелері жөніндегі комиссиялар.
Тұрақты комиссиялар оларды сайлаған мәслихат алдында жауапты және жылына кемінде бір рет өз қызметтері туралы есеп береді.[1]
Сайланымдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| № | Қызметі | Сайлауы |
|---|---|---|
| 1 | 1994–1999 | 1994 |
| 2 | 1999–2004 | 1999 |
| 3 | 2004–2007 | 2004 |
| 4 | 2007–2012 | 2007 |
| 5 | 2012–2016 | 2012 |
| 6 | 2016–2021 | 2016 |
| 7 | 2021–2023 | 2021 |
| 8 | 2023– | 2023 |
Соңғы сайлауы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Партия | Дауыс саны[11] | %[lower-alpha 1] | ±% | Мандат саны[12] | ±Мандат | |||
| Аманат | 227,307 | 68.32 | ▼15,29 | 12 | ▼14 | |||
| Ақ жол ДП | 56,045 | 16.84 | ▼9.4 | 3 | ▬ | |||
| ҚХП | 18,174 | 5.46 | ▼1.95 | 1 | ▼1 | |||
| Байтақ | 18,154 | 5.45 | Жаңа | 1 | Жаңа | |||
| Respublica | 5,401 | 1.62 | Жаңа | 0 | Жаңа | |||
| Ауыл ХДПП | 2,197 | 0.06 | ▼0.92 | 0 | ▬ | |||
| Бәріне қарсымын | 3,269 | 0.09 | Жаңа | |||||
| Жарамсыз дауыс | 2,147 | 0.06 | ||||||
| Жалпы дауыс[13] | 332,694 | 100.00 | 34 | |||||
| Сайлаушы саны/ Дауыс бергендер[13] |
788 931 | 42.17 | ||||||
Қосымша ақпарат[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Түпнұсқа дереккөзде берілген пайыздар қате жазылған, оларды бірге қосқанда 101% шығады. Төменде берілген пайыздар сол дереккөзде айтылған дауыс санынан есептеп алынды.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ a b c d Мәслихат туралы | Астана қаласының мәслихаты (қаз.). Астана қаласының мәслихатының ресми сайты. Тексерілді, 29 қараша 2023. Мұрағат көшірмесі 29 қарашаның 2023 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ БАЗАРБАЙ, Ақбота Мәжіліс және мәслихаттар сайлауы қалай өтеді? (қаз.). Astana TV (17 ақпан 2023). Тексерілді, 29 қараша 2023. Мұрағат көшірмесі 29 қарашаның 2023 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ a b Мәжіліс пен мәслихат сайлауы қалай өтеді? (қаз.). Власть.kz (4 ақпан 2023). Тексерілді, 29 қараша 2023. Мұрағат көшірмесі 29 қарашаның 2023 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ СЕВОСТЬЯНОВА, Ирина Прямые выборы заменят на партийную ответственность (қаз.). inbusiness.kz (23 мамыр 2018). Тексерілді, 29 қараша 2023. Мұрағат көшірмесі 29 қарашаның 2023 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Қазақстан Республикасы Мәслихаттарының 25 жылдығына (қаз.). Астана қаласының мәслихатының ресми сайты. Тексерілді, 29 қараша 2023. Мұрағат көшірмесі 29 қарашаның 2023 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Maslikhats to play important role (ағыл.). STRATEGY 2050 (21 January 2016). Тексерілді, 29 қараша 2023. Мұрағат көшірмесі 21 қаңтардың 2022 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ КОНСТИТУЦИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН (орыс.). online.zakon.kz (19 сентября 2022). Тексерілді, 29 қараша 2023. Мұрағат көшірмесі 29 қарашаның 2023 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Депутаты маслихата Астаны предлагают написание нового названия столицы Казахстана через дефис – Нур-Султан (орыс.). inbusiness.kz (20 марта 2019). Тексерілді, 29 қараша 2023. Мұрағат көшірмесі 29 қарашаның 2023 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Нұр-Сұлтан қаласының атауы "Астана" болып өзгерді (қаз.). АЙҚЫН (17 қыркүйек 2022). Тексерілді, 29 қараша 2023.
- ↑ ӘБІЛБЕК, Әсел Астана қаласы мәслихат депутаттарын тіркеді (қаз.). BAQ.kz (29 наурыз 2023). Тексерілді, 29 қараша 2023. Мұрағат көшірмесі 8 қарашаның 2023 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ ОРЫНБЕК, Мақпал Астана қаласы мәслихаты депутаттары сайлауының қорытындысы белгілі болды (қаз.). BAQ.kz (24 наурыз 2023). Тексерілді, 29 қараша 2023. Мұрағат көшірмесі 29 қарашаның 2023 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ БЕКТЕМІСОВА, Бақыт Астана қаласы бойынша мәслихат депутаттары сайлауының қорытындысы шықты (қаз.). kazinform. Тексерілді, 29 қараша 2023. Мұрағат көшірмесі 29 қарашаның 2023 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ a b АСҚАРОВ, Арсен Подведены итоги выборов депутатов маслихата Астаны (орыс.). kapital.kz (24 марта 2023). Тексерілді, 30 қараша 2023.