Басты бағыт

Басты бағыт (орыс. генеральный курс)

• 1) кеменің шығу пунктінен жету пунктіне дейінгі бағыты;
• 2) тура бағыт, мұнда кеме сүңгуір қайыққа қарсы немесе артиллерияға қарсы (ирек) бұлталақ жүріс (маневрлеу) жасайды.

Басты жасақ

Авангардтан (басты күштен) бөлінген жорық күзету органы. Ол қарсыластың жер үстіндегі тұтқиыл шабуылына, сондай-ақ оның барлауының күзетілетін әскерлерге кіруіне жол бермей, өз әскерлерінің жайылуына және ұрысқа кірісуіне қолайлы жағдай жасау мақсатында қолданылады. Ұлы Отан соғысы кезінде атқыштар полкінен алдыңғы жасақ батальон құрамына дейін жіберілді. Қазіргі жағдайда алдыңғы жасақ міндетін авангард немесе алдыңғы жорық заставасы орындайды.

Басты күштер

Басты тапсырмаларды орындауға арналған бірлестіктердің (бөлім, құрама) негізгі күштері мен құралдарының топтастығы. Басты күштер құрамы қойынған тапсырмалардың және операцияның (ұрыстық) мәнімен анықталады. Әскер (күштер) түрлерінің және арнайы әскерлердің штаттық, коса берілген және қолдаушы бөлімдердің күштері мен құралдары кіреді.

Басты соққы

Операцияда (ұрыста) қойылған тапсырманы орындауда және қарсыласты жоюда шешуші мәні бар тандалған бағыттағы әскер (флот) күштері топтастығының соккысы. Басты соққы бағытында қарсыластың күштері мен құралдарынан басым түсетін әскери топтастық құрылады. Командирдің ұрысты ұйымдастыруында басты соққының бағытын таңдаудың және оны жүзеге асыру үшін қажет күш пен құралдарды анықтаудың шешуші мәні болады.

Басты соққы бағыты

Шабуыл кезінде бөлім командирі негізгі күшті шоғырландыратын жергілікті жер аймағы. Басты соққы бағытын таңдау командирдің шешіміне тікелей байланысты. Ұрыс міндетін айқын түсініп, жағдайды жіті бағамдау қарсыластың негізгі топтамалары мен маңызды обьектілерін жоюға бағыттайды және өз бөлімшелері мен көршілерінің тегеурінді шабуыл жасауына мүмкіндік береді. Басты соққы бағытында бөлім командирі қарсыластар корғанысының неғұрлым маңызды тірек пункттерін анықтайды; оларды жою немесе басып тастау қарсыластың қорғаныс жүйесін тез бұзып етіп, ұрыс мақсатына қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Басты топтастық

Бірлестіктер мен құрамалардың күштері енгізілетін және басты соққы бағытында қимыл жасау үшін топтастырылатын топтастық.

Басты шайқас

Соғысушы жақтардың негізгі күштерінің қарулы кақтығысы. Ол соғыс барысын түбегейлі өзгертіп, соғыстың аяқталуына шешуші ықпал жасайды. Басты шайқас оған соғысушы жақтардың армиясының бүкіл құрамының қатысуымен ерекшеленеді, ал жойылған әскерді қысқа мерзім ішінде кайта құру мүмкіндігі болмайды. Өткен ғасырдың соңында Еуропа елдерінде жаппай әскер қатарына шакырылу енгізілген кейін қарулы күшті қайта калпына келтіру мүмкіндігі сол үйретілген резерв (күш) есебінен толтыру арқылы жүзеге асты. Осының нәтижесінде соғыс барысы басты шайқаспен ғана емес, баска да шайқастар арқылы шешілетін болды.