Батыр Хайрхан
Батыр Хайрхан, Хайрхан (Батыр төбешігі) — киелі жер. Моңғолияның бұрынғы “Шар сум”, қазіргі Қобда аймағының орталығынан 7 км жердегі жалғыз төбе. Биіктігі теңіз деңгейінен 1200 м, аумағы 3 км. Төбешіктің әрбір тасына суреттер салынған. Ертедегі түркілер бұл төбенің басында құрбан шалған деген аңыз бар. XVII-XIX ғасырларда Моңғолияда Будда діні кеңінен таралып, ламалар Хайрхан төбешігіне табынып, киелілік рәсімін жасайтын болған. 1911 жылы Манжу-Цин империясының 220 жылға созылған отарлық езгісіне қарсы моңғолдардың ұлт-азаттық қозғалысы өріс алады. Нийслэл Хүреден (астанадан) басталған бұл күрес 1912 жылы шілдеде Қобда қаласында азат ету жолында болған қанкешті ұрысқа ұласады. Ұрыс Хайрхан маңында моңғолдардың жеңісімен аяқталады. Осы жеңістен кейін халық бұл төбешікті “Батыр Хайрхан” деп атап кеткен. 1937-38 жылдары “халық жауы” атанып, қаралы тізімге іліккен моңғолдардың діни адамдары мен қазақтар Қобдаға айдалып, “Батыр Хайрхан” киелі төбесінің түбінде сотсыз атылып, көмілген. Осы оқиғаға орай халық арасында Батыр Хайрхан төбешігінің құмды өңірі қыбырлап жатады деген аңыз тараған. 1937 жылы қазан айында Қобда түрмесін бұзып шыққан қазақтардың ең ұзағаны осы төбешіктің түбіне жетіп мерт болған.
Сыртқы сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақ энциклопедиясы
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|