Гуадалупе Виктория

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Гуадалупе Виктория

Гуадалупе Виктория, Хосе Рамон Адаукто Фернандес және - Феликс жерінен (сс. Гвадалупе Виктория, исп. Guadalupe Victoria, 29 қыркүйек 1786, Тамасула-де-Виктория, Дуранго штаты21 наурыз 1843, Тенансинго, Мехико штаты) - мексикалық саяси қайраткер, кейін Мексика Республикасының Президенті (10 қазан 1824 жыл — 1 сәуір 1829 жыл) болып, Испаниядан тәуелсіздік соғысына қатынасушы, Мексиканың Ұлттық Батыры.

Тәуелсіздік күресіне қатынасу[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Гуадалупе Виктория Тамасула қалашығында 1786 жылы 29 қыркүйекте Мануэла Фернандес пен Алехандры Феликстің жанұясында дүниеге келді. Дуранго семинариясында оқыды, кейін Мехикодағы солт. Идельфонсодағы Колледжде құқықты игерді. 1811 жылы Мигельм Идальгоның испадықтарға күреске шақырғандықтан, оқуын қалдырды да, революциялық повстанцалар қатарына кірді. Тәуелсіздік үшін күрес барысында Хосе Марии Морелоса бастамасымен шықты.

1812 жылы 25 қарашада Оахакада шабуыл жасауда роялистер әскеріне қарсы шығып, өзінің артынан революциялық әскерді ертіп, батырлық танытты. Кейін повстанцалықтар қарсыласына жеңіліс таптырды. Осыдан кейін Гуаделупе Виктория Веракурс повстанцалық отрядының командирі болып сайланды.

1814 жылы Чильпасинг конгресінде оны бригада генералы етіп тағайындады.

1815 жылы Жаңа Испанияға жаңа вице-король Хуан Руис де Аподака келгенде, ол өзінің бірінші ауқымды жеңілісін көрді, Гвадалупе Виктория оның экскортын шабуылдап, вице-корольді қамауға түсіре жаздады. Болашақ президенттің әскері 1817 жылы Веракус штатында өзінің қиратуына дейін бақылап отырады. Осыдан кейін оның қимылы 1812 жылғы «Игуала жоспарының» (исп. Plan de Iguala, Игуала қаласының атауымен байланысты) немесе Агустином де Итурбиде және Висенте Герреро жариялаған «Үш кепілдік жоспары» жариялауына дейін, соңынан қалмай аңдушылықтан сельвте (сол жерде эпилепсия сырқаты көрінді) жасырынуға мәжбүр болып, Веракустың солтүстік портындаңы жағалау мен Уатуско тауының арасындағы алаңда кездесті.

Мексиканың тәуелсіздігі алынғаннан және Бірінші мексикалық империя құрылғаннан кейін Итурбида басшылығында Виктория жалпыға бірдей өзінің республикалық жаңашыл ойларын көрсетті, кейін жауапқа тартылды. Алайда ол қашып кетіп, сельваға қайтып оралуына мүмкіндік алды. 1822 жылдың желтоқсанда Антонио Лопес де Санта-Анна мен Гуадалупе Виктория монархияны жойып, республика орнатқан «Каса-Мата Жоспарына» қол қойды.

Президенттігі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Виктория федералды Республика құруға өзін бағыттады және 1823 жылдаң 31 наурызынан 1824 жылдың 10 қазанына дейін болған Николас Браво және Педро Селестино Негретемен бірге басқару салтанат орныны бағыттады. Виктория 1824 жылы шілде айында испандықтардан қорғанып, Сан-Хуан-де-Улуа ұрыс даласында жасырынған веракруск әскерін басқарғандықтан жұмысын үзуге тура келді.

1824 жылы Дурангодан конституциясын бірінші қабылдаған, кейін 2 қазанда оны елдің бірінші президенті етіп сайлаған тәуелсіз Мексиканың Конгресінен шықты. 1824 жылы 10 қазанда Виктория президенттік таққа отырды.

Басқы кезеңнен бастап оның үкіметіне раздутой әскерімен және бюрократияның колониальді тәртібінен мирас боп қалған қираған үйіндіге ықпалын қалдырған тәуелсіздік үшін болған күрес елді қиындықтармен бетпе-бет келуіне тура келтірді.Тіпті, оның негізгі шешімдерінің бірі мемлекеттік қаржыны орталықтандыру; құлдықты жою;ағарту ісімен айналысқан «Ланкастерлік қоғам» әрекетіне көмек беру; Ұлыбританиямен, АҚШ-пен, Орталық Американың Біріккен Провинцияларымен және Ұлы Колумбиямен дипломатиялық қарым-қатынастарды орнату; Республиканың толықтай жеңіске қол жеткізуіне себеп болған мексикалық іскери-теңіз флотын құру болды.

Гуадалупе Виктория жұмысқа әр алуан саяси лагерь өкілдерін тартып, достық саясатын ұстанды. Осыған қарамастан ескі қақтығыстар белең алды. Діни шыдамсыздық алдында ол конституцияда айтылғандай және өзі егжей-тегжейін сақтаған ой мен басылым еркіндігін қорғады .

Өмірінің соңғы жылдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Гвадалупе Виктория. Антонио Серраноның туындысы. 1825 ж.

1829 жылы конгресс президент деп танып, 1829 жылы 1 сәуірде ел билеу ісін берген Висенте Гиррероны атады және Ол Веракустағы «Эль Хобо» асьендасына кетті. Соңында бірнеше рет достастыру миссияларына араласты. Ол 1843 жылы 21 наурызда Тенансингода сырқаттың асқынуы мен ұзап кетуінен эпилепсиядан қайтыс болды. Сол жылдың 25 тамызында оны Конгресс Отан Батыры деп жариялады. Гуделупе Виктория есімі Депутаттар Палатасында алтын әріппен ойып жазылған, ал мәйіті Пасео-де-ла-Реформасында Тәуелсіздік Шеруі негізінде тыныштық тапты.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Mussachio, Humberto, Diccionario Enciclopédico de México, 1989 г. ISBN 968-6290-35-4 и ISBN 968-6290-39-7

Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Guadalupe Victoria

Үлгі:Мексика Президенттері