Делиблат құмдары
| Делиблат құмдары | |
 | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Теңiз деңгейiнен биіктігі | 250 м |
| Ауданы | 300 км² |
| Су қорлары | |
| Өзендер | Дунай |
| Орналасуы | |
| 44°53′01″ с. е. 21°05′33″ ш. б. / 44.88361° с. е. 21.09250° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 44°53′01″ с. е. 21°05′33″ ш. б. / 44.88361° с. е. 21.09250° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Сербия |
| Аймақ | Воеводина |
 Делиблат құмдары Ортаққорда | |
Делиблат құмдары (серб. Делиблатска пешчара, немесе Делиблатски песак) — Сербияның Воеводина провинциясындағы шамамен 300 км2 үлкен құмды жер. Олар Банаттың оңтүстік бөлігінде, Дунай өзені мен Карпат тауларының оңтүстік-батыс беткейлері арасында орналасқан. Құмдар Ковин муниципалитетіндегі Делиблато ауылының атымен аталған. Құмды төбелердің негізгі бөлігі дала және орманды дала тоғайларының жайылымдарынан эллипс пішінін құрайды.
Сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Делиблат құмдары - бұл Еуропадағы ең үлкен құмды аймақ, ол Паннон теңізінің орнында пайда болған шөлдің бөлігі. Құмдарда Еуропада және бүкіл әлемде сирек кездесетін немесе жойылып кету қаупі бар өсімдіктер мен жануарлардың көптеген эндемикалық түрлері мекендейді.[1]
Флора және фаунасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Делиблат құмдары өсімдіктердің алуан түрлілігіне бай, мұнда 900 түрлі өсімдік түрлері өседі. Олардың көпшілігі халықаралық стандарттар бойынша Орта Дунай ойпатында сирек кездесетін немесе эндемикалық болып саналады. Жойылу қаупі төнген және эндемикалы өсімдіктер түрлерінің ішінде Банат таушымылдығы, Сәлдегүл таушымылдығы, Панчич жусаны, қарапайым қамыс, дала бадамы т.б. өседі. Бұл аймақта орхидеяның 20 дан астам түрі өседі. Жануарлардан егеуқұйрық, скунс, құмырсқалар, құмтышқандар т.б.кездеседі. Құстардан бүркіт, ителгі, қарақұс, ала бүркіт кездеседі. Басқа жануарлардан қасқыр, бұғылар, елік, қабан мекен етеді.[2]
Екінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі Делиблат құмдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Делиблат құмдарын сол кездегі Югославия партизандары Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде пана ретінде пайдаланған. Олар құм арасынан жасырынатын лагерьлер мен блиндаждар салды. Көптеген уақытша баспаналардың ішінен бүгінде біреуі ғана қалды. Бұл Чардак маңындағы импровизацияланған аурухана болды. Сондай-ақ оккупация кезінде неміс фашистері Белградтан әкеліп осы құм арасында атқан еврейлерге арналған ескерткіш бар. [3]
Құмда түсірілген фильмдер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Делиблат құмдары көптеген халықаралық және сербиялық фильмдердің түсірілім орны ретінде пайдаланылды: "Шыңғыс хан" (1965), «Мен тіпті бақытты сығандарды кездестірдім» (1967), «Менің ауылымдағы жаңбыр» (1968), «Кім ән айтады?» (1980), «Косово шайқасы» (1989), «Ақ костюм» (1999), «Әулие Джордж айдаһарды атып тастады» (2009) және тағы 10-ға жуық фильмдер мен бірлескен қойылымдар түсірілді.[4]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ https://yandex.kz/turbo/ww.google-info.org/s/6698599/1/deliblatskie-peski.html Делиблатские пески
- ↑ Путешествие по Сербии - Пески Делиблато». serbia.travel. Архивировано изоригиналана 2011-09-30. Проверено 14 апреля 2011 .
- ↑ https://news.myseldon.com/ru/news/index/238684716 Мұрағатталған 9 мамырдың 2021 жылы. Делиблатские пески — пустыня Европы, которой больше нет
- ↑ Ольга Янкович (2 июня 2019). "Занимљива Србија: Делиблатска пешчара - Немирни песак европске Сахаре" [Интересная Сербия: Делиблатска Пешчара - Беспокойный песок Европейской Сахары]. Политика -Магазин, № 1131(на сербском языке). С. 20–21.
Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- https://www.youtube.com/watch?v=cWN2zDNAREo Deliblatska peščara, Небольшая прогулка
- https://www.youtube.com/watch?v=u3pN8JrwWO4 Deliblatska peščara, загајчка брда, село Шушара, геодезический памятник.