Жезқазған барлаушылары (мақала)

Жезқазған барлаушылары – Қаныш Сәтбаевтың мақаласы. 1941 жылы 23-сәуірде «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінде жарияланған. Мақалада Жезқазған геологиялық барлау жайында жазылған. Өндірістік жоспарлы бағдарламасына қарай геологиялық барлау жұмысының жылдан-жылға артығымен орындалуы, оның ішінде 1940 жылдың бұрғылау жоспары барлық жағынан 112,5% -ке, жоспарланған жұмыстың жылдық орта бағасы белгіленген жоспардан 14,7%-ке арзандатылғаны айтылады. Жұмысшылардың бір орында ұзақ жылдар тұрақтап істеуінің пайдалы екендігі, одан еңбек өнімділігі арта қалуынына көңіл аудара отырып, 1940 жылдың жоспарын Қазақ республикасының 20 жылдығы мерекесіне дейін, сондай-ақ бүкіл барлау жұмысының жылдық жоспарының да артығымен орындалғанын атап өтеді.

Барлаушылар ұжымының жұмыста табысқа жетуінің бір кепілі маман жұмысшылары үйреншікті ескі әдіспен шектелмей, бұрғылау жұмыстарында жаңа геологиялық-барлау технологиясын жақсартып әрі жаңашыл әдістерді қолдануы арқасында жеткеніне назар аударады. Мысалы, кенді ірі бытырамен бұрғылау әдісін қолданғанда аға шебер Е.Бекенесов пен бұрғылау партиясының бастығы, техника жетекшісі А.Д.Никитиннің жүргізген тәжірибе жұмыстары 1937 жылдың алғашқы тоқсанында-ақ табысқа жеткізіп, яғни бұрынғыдан 25%-ке артқан; сондықтан да «Бұл әдіс Жезқазғандағы барлық бұрғылау станоктарында қолданылатын болды» — дейді мақала авторы. Жезқазған геологиялық-барлау кеңсесінің жұмысындағы тағы бір өзгешілік «жер астындағы кендердің барлығы комплексті әдіспен зерттеледі. Дүниежүзілік маңызы бар мыс рудаларының запастарымен қатар, Жезқазған барлаушыларының күшімен темір, марганец рудаларының, көмірдің, құрылыс материалдарының ірі» қорлары табылғаны, соған Қарсақбай темір кені мен Қияқты көмірі секілді келешегі зор кен орындары да кіретіндігі айтылады. ХКК мен Түсті металдар кәсіподағы ОК-нің ауыспалы Қызыл Туы Жезқазған геологиялық барлау кеңсесіне екі жыл ұдайы (1940, 1941) табыс етілгені — Жезқазған геологтарының елеулі еңбегінің нәтижесі екендігі де зор мақтаныш сезіммен баяндалған. Сәтбаевтың қазақ тілінде жазған осы мақаласы кейін «Қазақстан - менің Отаным» (1999, 59-61-бет) және 8 томдық еңбектері жинағының 7-томында (2000, 113-15-бет) жарық көрді.