Йёкюльсаурлоун
| Йёкюльсаурлоун исл. Jökulsárlón | |
 | |
| Морфометрия | |
|---|---|
| Ауданы | 18 км² |
| Тереңдігі | 200 м |
| Орналасуы | |
| 64°04′13″ с. е. 16°12′42″ б. б. / 64.070278° с. е. 16.211667° б. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 64°04′13″ с. е. 16°12′42″ б. б. / 64.070278° с. е. 16.211667° б. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Исландия |
| Аймақ | Эйстюрланд |
| Аудан | Хёбн |
 Йёкюльсаурлоун Ортаққорда | |
Йёкюльсаурлоун (исл. Jökulsárlón) — Оңтүстік-шығыс Исландияда орналасқан ең үлкен мұздық лагуна. Ватнайекюдля, ұлттық парк Скафтафедл және Хефнем арасында орналасқан. Мұздық Атлант мұхитының жағасынан шегіне бастағанда, ол лагуна бола бастады. Мұздықтар белсеңді ери бастағанда, көлдің мөлшері өсті. Қазір ол мұхит жағалауынан 1,5 шақырым жерде орналасқан және алып жатқан жер аумағы шамамен 18 км. Бұл тереңдігі бойынша екінші Исландия көлі, тереңдігі 200 метр. Көлдің мөлшері 1970 жылдан төрт есе ұлғайды. Көлде кейбір фильмдер түсірілді. Мысалы: "Кісі өлтіру түрі" (1985), "Өл, бірақ қазір емес" (2002) және «Бэтмэн: Басы» (2005), сондай-ақ бірнеше жарнамалық роликтер. Ватнайекюдль экскурсиялық жер болып табылады. Агенттіктер джип және снегоходах турларын ұйымдастырады, себебі туристер лагуна және айсбергтерді көре алу үшін.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Алғашқы адамдар шамамен 900 жыл бұрын Исландияға келді. Шағын мұз кезеңінде 1600-1900 жылдары, осы неғұрлым салқын температуралармен, Мұздық 1890 жылға қарай шамамен бір шақырымға өсті. Ол өте жылдам шегіне бастады және одан әр түрлі үлкен мұзтаулар айырыла бастады. 1934-35 жылдары бұл лагунаға бастау берді. Ең көп тереңдігі бар жер, ол мұздығы барлығынан үлкен жер. 1975 жылы лагуна ауданы 8 км² болды, ал қазір 18 км²-ге дейін жетеді.
ГеографияЙекюльсаурлоун жағалауынан Мұздай бөркін жеріне айрықша әсер ететін сыртқы көрініс ашылады. Мұздай бөркін биіктігі 910 метрге жетеді. Лагуна 60 жыл бұрын дами бастады,
Барлық беті Атлант мұхитынан 250 метр жерде болғанда және мұздықтан 3.2 км қашықтықта болғанда. Жыл сайын ол құрлыққа жақындай берді және жыл сайын ол тастап кеткен жерде үлкен аңғар қалдыратын болған. Аңғарлар көп сумен тола бастады. Лагуна – Исландияның ең төменгі нүктесі, 200 метрге теңіз деңгейінен төмен. Жазда мұздытаулар еріп теңізге құйылады. Қыста лагуна мұздайды және мұздытаулар құрсанады. Мұзды су және жер бірегей экологиялық феномен құрады. Соңғы 15 жылда Йёкюльсаурлоун 2 есе көтерілді деп хабарланды. Мұздық кеткенде, лагуна пайда болады, болашақта бұл жерде теңіз қолтығы пайда болуы мүмкін. Лагуна Хёфнадан батысқа қарай және Скафтафедлядн 60км шығысқа қарай орналасқан.
Фауна[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Көл теңіз балықтарына толы, олар ол жерге көтерілу арқасында келген. Итбалықтар лагуна алдында көбінесе қыста, балық аулау үшін келеді. Көп теңіз құстары бар. Олар көбінесе полярлы бізтұмсық шағалалар, алыс емес жерде ұялап майшабақ, бахтах және албырт балықтарын аулайды. Ватнайёкюдльде әртүрлі қаратұмсықтар болады.