Кюлюг-Сібір хан

КЮЛЮГ-СІБІР ХАН , Мохэду, Баһадүр қаған– 630 – 631 ж. Батыс Түрік қағанатының үшінші ханы, Істеми ханның немересі, Қара Шор Түріктің ұлы. 7 ғ. басында КЮЛЮГ-СІБІР ХАН Батыс Түрік қағанатының Батыс Қазақстандағы ұлысын билеп тұрды. Оның «Батыр» деген лақап аты, кіші хан деген дәрежесі болған. 630 ж. КЮЛЮГ-СІБІР ХАН ресми билеуші Тон Жабғу ханды өлтіріп, билікке келеді де, тек Нушиби тайпаларының ғана емес, бүкіл түркі тайпаларының жаңа ханға қарсылығын туғызады. КЮЛЮГ-СІБІР ХАН сырттан одақтас табу мақсатымен қағанат құрамындағы Булгарияның бөлініп кеткендігін мойындайды. Нушиби тайпаларының көтерілісіне Тон жабғу ханның немере інісі Нишу Кана шад басшылық етеді. Сонымен бірге нушиби тайпаларына Тон жабғудың ұлы Шили Төлестегін қашып келеді. Бұдан кейін көтеріліс бүкіл халықтық сипат алады да, КЮЛЮГ-СІБІР ХАНның жақтастарының бәрі дерлік Тон жабғу ханның ұлына қолдау көрсетеді. 631 ж. ешкімнен қолдау көрмеген КЮЛЮГ-СІБІР ХАН Алтай таулары жағына қарай қашады. Бірақ көтерілісшілер оны қуып жетіп өлтіреді. Батыс Түрік қағанатының тағына Тон жабғудың ұлы Шили Төлестегін, Ирбис Болын жабғы хан деген титулмен отырғызылады.^[1]