Махмұт Тараби

Махмұт Тараби (т.ж.б. — 1238 ж.ө.) — Бұхарадағы моңғол басқыншыларына қарсы көтерілістің басшысы. Көтеріліс 1238 ж. Бұхарадан 18 — 20 км қашықтықта, Заравшан өз-нің жағасындағы Тараб елді мекенінде басталды. Көтеріліске Бұхара қ. мен оның айналасындағы қыстақтардан егіншілер мен қолөнершілер қатысты. Көтерілістің жалпы басшылығын қолөнерші М. Т. өз қолына алды. Көтерілісшілер Бұхараны басып алып, басқа қалалар мен қыстақтар тұрғындарын өздеріне қосылуға шақырды, арнайы үндеулер жолдады. М. Т. өзін Бұхара мен оның айналасындағы аймақтардың халифы деп жариялап, қала билеушілерін өз билігін ресми түрде мойындауға мәжбүр етті. Тарабтық саудагер Шамсуддин Махбуби бас садр (дінбасы) болып жарияланды. М. Т. моңғолдарға қызмет еткен ақсүйектердің бірқатарын жазалады, көпшілігін қаладан қуды. Карманадан шыққан моңғол әскерінің Бұхараға таяп қалғанынан хабардар болған М. Т. көтерілісшілерді бастап қарсы аттанды. Мәлік деген жерде болған шайқаста моңғол әскері жеңіліп, 10 мыңға жуық адамынан айырылды. Алайда көтеріліс басшылары М.Т. мен Шамсуддин Махбуби де шайқаста қаза тапты. Моңғол әскері басшылары өлген көтерілісшілерді арада бір апта өтпей-ақ ауыр жеңіліске ұшыратты. Моңғолдар Бұхараны қайтадан басып алып, 20 мыңнан аса адамды өлтірді. Дегенмен бұхаралықтар үшін алым-салық мөлшері азайтылды.