Сүлеймен Тау
| Сүлеймен Тау | |
| қыр. Сулайман-Тоо | |
 | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Биіктігі |
1110 м |
| Орналасуы | |
|
40°31′46″ с. е. 72°47′00″ ш. б. / 40.52944° с. е. 72.78333° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 40°31′46″ с. е. 72°47′00″ ш. б. / 40.52944° с. е. 72.78333° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Елдер | |
|
| |
 Ортаққордағы санаты | |
Сүлеймен Тау (қыр. Сулайман-Тоо, өзб. Sulaymon togʻi) — 2009 жылдың маусымында елдегі бірінші Әлемдік мұра нысаны болған, Қырғызстан Республикасының оңтүстігіндегі Ош қаласындағы қасиетті тау[1].
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тау – батыстан шығысқа қарай созылған бес күмбезді әк қалдығы. Оның ұзындығы 1140 м-ден астам, ені - 560 м. Ежелгі заманнан бері оның киелі мағынасы болған, оны сақталған петроглифтер дәлелдейді.
XVI ғасырға дейін тау Бара-Кух[2], одан кейін XX ғасырға дейін Тақты Сүлеймен («Сүлейменнің тағы») деп аталды.
Таудың баурайында 1978 жылы модернизм стиліндегі мейрамхананың ғимараты бой көтерді (сәулетші Қ. Назаров). Үңгірлерде жазыққа қарайтын үстелдер болуы керек еді. Кейін ғимарат тарихи-этнографиялық мұражайға айналды.
2010 жылы таудың етегінде жаппай тәртіпсіздіктерден зардап шеккен Ош көшелерінің тұрғындары үшін «уақытша үйлердің» құрылысы басталды, бұл тарихшылар мен мәдениет мамандарының белгілі бір алаңдаушылығын тудырды.
2009 жылы 29 маусымда Қырғызстандағы Сүлеймен Тау тауы ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енді. 2011 жылдың 1 маусымында ЮНЕСКО-ның Қазақстандағы, Қырғызстандағы, Тәжікстандағы және Өзбекстандағы өкілі, ЮНЕСКО кластерлік бюросының директоры Сергей Лазарев Қырғызстан Республикасының Президенті Роза Отынбаеваға қасиетті Сүлеймен Тау тауын Бүкіләлемдік мұралар тізіміне қосу туралы сертификатты(қолжетпейтін сілтеме) табыс етті.
Көрікті жерлері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Таудың басында «Тахты Сүлеймен» мешіті орналасқан, оны тарихшылар Бабырдың тұсына жатқызады (1963 жылы жарылып, 1991 жылы сақталған материалдар негізінде қалпына келтірілді). Таудың етегінде сонымен қатар сәулет ескерткіштері – XVI ғасырға жататын және жақында қалпына келтірілген «Рабат Абдуллахан» мешіті және Асаф ибн Бұрхия кесенесі (XVIII ғ.) орналасқан.
Сүлеймен Тау тауында жеті үңгір бар, олардың әйгілілері Шақатамар және Тепеуінқұр. Таудың шығыс етегінде шамамен XI-XIV ғасырларда салынған ортағасырлық монша бар. Сүлеймен Тауды солтүстік пен оңтүстіктен екі арна қоршап жатыр.