Түрікменстандағы президент сайлауы (2022)
| ||||||||||||||
| 2022 жылғы Түрікменстандағы президент сайлауы | ||||||||||||||
| 12 наурыз 2022 | ||||||||||||||
.jpg){kind=small}
|
Сердар Бердімұхамедов – Түрікменстан Демократиялық партиясы | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Дауыс | 2,452,705 | |||||||||||||
| 72,97 % | ||||||||||||||
| Алынған орын | 1 | |||||||||||||
 |
Қыдыр Нұннаев – Партиясыз | |||||||||||||
| Дауыс | 242,685 | |||||||||||||
| 11,09 % | ||||||||||||||
| Алынған орын | 2 | |||||||||||||
|
Ағажан Бекмұратов – Түрікменстан Аграрлық партиясы | |||||||||||||
| 7,22 % | ||||||||||||||
| Алынған орын | 3 | |||||||||||||
| Түрікменстан президенті | ||||||||||||||
| Босатушы | Сайланған | |||||||||||||
| Құрбанқұлы Бердімұхамедов Тәуелсіз |
Сердар Бердімұхамедов ТДП | |||||||||||||
өңдеу  |
||||||||||||||
2022 жылдың 12 наурыз күні Түрікменстанда кезектен тыс президент сайлауы өткізілді. Сайлау президент Құрбанқұлы Бердімұхамедовтің отставкасымен байланысты жүргізілген.[1][2]
Сайлау үміктерлерінің қатарында Бердімұхамедовтың ұлы Сердар Бердімұхамедов болған. Ол жалпы даусы санының 72.97% жинап, президент болып сайланып, әкесінің ізбасары болды.[3][4]
Сайлау халықаралық бақылаушылармен еркін және әділ сайлау болып танылмайды.[5][6]
Жүргізілуі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ресми деректер бойынша сайлау күні елде 3,460,080 сайлаушы бар.[3]
Сайлауды ресми деректер бойынша Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы, Түркі Мемлекеттерінің Ұйымы, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы және Ислам ынтымақтастық ұйымының өкілдері бақылады.[3] Сайлау күні, жоспарланғандай, 12 маусым күні өтті.
Үміткерлер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Сайлауға 9 үміткер қатысты.[3] Үміктерлер ішінде ірі мемлекеттік қызметте болған үміткердің екеуі ғана бар: ізашар президенттің ұлы Сердар Бердімұхамедов және бұрынғы Мәжіліс депутаты Мақсат Өдешов. Қалған үміткерлер дәрігерлер, әкімдік қызметкерлері немесе педагогтар.
| Аты-жөні, жасы және партиясы | Соңғы лауазымы | Тіркелуі | Қосымша ақпарат | |
|---|---|---|---|---|
| Сердар Бердімұхамедов (40) Демократиялық партия |
Түрікменстан Министрлер Кабинеті төрағасының орынбасары (2021 бері) | 14 ақпан 2022 | Түрікменстан Демократиялық партиясының жиналысы Бердімұхамедовты үміткер болып 14 ақпан күні таңдады.[7] | |
| Ағажан Бекмұратов (47)[8] Аграрлық партия |
Мары уәлаяты әкімінің орынбасары (2017 бері)[8] | 16 ақпан 2022 | Түрікменстан Аграрлық партиясының жиналысы Бекмұратовтың үміткерлігін 16 ақпан күні ұсынды[9] | |
| Пархат Бегенджов (40)[10] Демократиялық партия |
Лебап уәлаяты қаржы-экономикалық орта кәсіптік мектебінің директоры (2014 бері)[10] | 20 ақпан 2022 | Лебап уәлаятының бастамашыл тобы ұсынған[11] | |
| Бердімәммет Құрбанов (41)[12] Партиясыз |
Түрікменстан Денсаулық сақтау және медицина өнеркәсібі министрлігінің «Аваза» санаторийінің бас дәрігері (2019 бері)[12] | 20 ақпан 2022 | Балқан уәлаятының бастамашыл тобы ұсынған[11] | |
| Бабамұрат Мередов (41)[13] Өнеркәсіпшілер және кәсіпкерлер партиясы |
«Wepaly gurluşyk» шаруашылық қоғамының директоры (2012 бері)[13] | 21 ақпан 2022 | Өнеркәсіпшілер және кәсіпкерлер партиясы 2022 жылдың 21 ақпанында Бабамұрат Мередовті үміткер ретінде ұсынды[14] | |
| Мақсатмұрат Өвезгелдиев (44)[15] Партиясыз |
Ахал уәлаяты Бабадайхан атырабы гигиена және аурулардың таралуының алдын алу бөлімінің бастығы (2018 бері)[15] | 21 ақпан 2022 | Ахал уәлаятының бастамашыл тобы ұсынған[16] | |
| Әкекелді Сарыев (43)[17] Партиясыз |
Түрікменстан Мемлекеттік энергетика институтының «Жаңартылатын энергия ресурстары» ғылыми-өндірістік орталығының директоры (2019 бері)[17] | 21 ақпан 2022 | Мары уәлаятының бастамашыл тобы ұсынған[16] | |
| Мақсат Өдешов (43)[18] Демократиялық партия |
Түрікменстан Демократиялық партиясы Сапармұрат Түрікменбашы аудандық комитетінің төрағасы (2012 бері) Түрікменстан Мәжілісі V-шақырылымының депутаты[18] |
22 ақпан 2022 | Дашоғыз уәлаятының бастамашыл тобы ұсынған[19] | |
| Қыдыр Нұннаев (45)[20] Партиясыз |
Түрікмен мемлекеттік дене шынықтыру және спорт институтының ғылыми жұмыстар жөніндегі проректоры
(2014 бері)[20] |
22 ақпан 2022 | Ашхабадтың бастамашыл тобы ұсынған[19] | |
Сын[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Түрікменстандағы сайлаудың барлығы, соның ішінде 2022 жылғы сайлау да, халықаралық бақылаушылармен демократиялық емес болып танылады.[5][6][21]
Азаттық радиосы сияқты оппозициялық және шетелдік дереккөздер Бердімұхамедовтар билігін «династиялық» деп сынап,[21] басшыларды автократтық деп те атайды.[5]
Нәтижесі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Сайлау күні ресми деректер бойынша сайлаушылардың жалпы 97.17% дауыс берді.[3] Сайлау нәтижесінде, ресми дерек бойынша, Сердар Бердімұхамедов жалпы 2,452,705 дауыс жинап (72.97%) жеңіске жетіп, елдің президенті болып сайланды.[3][4]
| Үміткер аты-жөні | Партиясы | Дауыс саны | % | |
|---|---|---|---|---|
| Сердар Бердімұхамедов | Түрікменстан Демократиялық партиясы | 2,452,705 | 72.97 | |
| Қыдыр Нұннаев | Партиясыз | 372,525 | 11.08 | |
| Ағажан Бекмұратов | Түрікменстан Аграрлық партиясы | 242,685 | 7.22 | |
| Бердімәммет Құрбанов | Партиясыз | 74,690 | 2.22 | |
| Пархат Бегенджов | Түрікменстан Демократиялық партиясы | 67,770 | 2.02 | |
| Мақсатмұрат Өвезгелдиев | Партиясыз | 38,881 | 1.16 | |
| Мақсат Өдешов | Түрікменстан Демократиялық партиясы | 38,801 | 1.15 | |
| Әкекелді Сарыев | Партиясыз | 36,568 | 1.09 | |
| Бабамұрат Мередов | Өнеркәсіпшілер және кәсіпкерлер партиясы | 36,412 | 1.08 | |
| Жалпы | 3,361,037 | 100.00 | ||
| Жарамды дауыс саны | 3,361,037 | 99.97 | ||
| Жарамсыз дауыс саны | 1,015 | 0.03 | ||
| Жалпы дауыс саны | 3,362,052 | 100.00 | ||
| Тіркелген сайлаушылар | 3,460,080 | 97.17 | ||
Сердар Бердімұхаммедов 2022 жылы 19 наурызда ант беріп, президенттігінің тұңғыш мерзімін бастады.[3]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Түрікменстанда 12 наурызда кезектен тыс президент сайлауы өтеді (қаз.). tengrinews (12 ақпан 2022). Тексерілді, 27 маусым 2023.
- ↑ Сердар Бердімұхамедов Түрікменстан президенті болып сайланды (қаз.). kazinform (15 наурыз 2022). Тексерілді, 27 маусым 2023.
- ↑ a b c d e f g Түрікменстанда өткен президенттік ерте сайлау жайлы (қаз.). Түрікмен мемлекеттік арнасы TRT (26 наурыз 2022). Тексерілді, 27 маусым 2023.
- ↑ a b МҰХАДИ, Айнұр Сердар Бердімұхамедов Түркіменстан президенті сайлауында жеңіске жетті (қаз.). stan.kz (15 наурыз 2022). Тексерілді, 28 маусым 2023.
- ↑ a b c Turkmenistan: Autocrat president's son claims landslide win (ағыл.). Deutsche Welle (15 March 2022). Тексерілді, 28 маусым 2023.
- ↑ a b As Expected, Son Of Turkmen Leader Easily Wins Election In Familial Transfer Of Power (ағыл.). Азаттық радиосы (15 March 2022). Тексерілді, 28 маусым 2023.
- ↑ Berdymukhammedov's Son Nominated As Turkmenistan's Presidential Campaign Kicks Off (ағыл.). Азаттық радиосы (14 February 2022). Тексерілді, 28 маусым 2023.
- ↑ a b Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine dalaşgär Agajan Bekmyradow (түрікм.). TURKMENPORTAL (7 наурыз 2022). Тексерілді, 27 маусым 2023.
- ↑ Another candidate has been nominated for the presidency of Turkmenistan – the representative of the Agrarian Party Agadzhan Bekmyradov Wayback Machine мұрағатында (от 16 ақпанның 2022)
- ↑ a b Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine dalaşgär Perhat Begenjow (түрікм.). TURKMENPORTAL (7 наурыз 2022). Тексерілді, 27 маусым 2023.
- ↑ a b Balkan we Lebap welaýatlaryndan Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine hödürlenen dalaşgärlerler bellige alyndy (түрікм.). TURKMENPORTAL (19 ақпан 2022). Тексерілді, 28 маусым 2023.
- ↑ a b Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine dalaşgär Berdimämmet Gurbanow (түрікм.). TURKMENPORTAL (7 наурыз 2022). Тексерілді, 27 маусым 2023.
- ↑ a b Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine dalaşgär Babamyrat Meredow (түрікм.). TURKMENPORTAL (7 наурыз 2022). Тексерілді, 27 маусым 2023.
- ↑ More Candidates Seen As Loyal To Turkmen President Registered In Election (ағыл.). Азаттық радиосы (22 February 2022). Тексерілді, 28 маусым 2023.
- ↑ a b Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine dalaşgär Maksatmyrat Öwezgeldiýew (түрікм.). TURKMENPORTAL (7 наурыз 2022). Тексерілді, 27 маусым 2023.
- ↑ a b Ahal we Mary welaýatlaryndan Prezidentlige dalaşgärler hödürlenildi (түрікм.). TURKMENPORTAL (19 ақпан 2022). Тексерілді, 28 маусым 2023.
- ↑ a b Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine dalaşgär Kakageldi Saryýew (түрікм.). TURKMENPORTAL (7 наурыз 2022). Тексерілді, 27 маусым 2023.
- ↑ a b Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine dalaşgär Maksat Ödeşow (түрікм.). TURKMENPORTAL (7 наурыз 2022). Тексерілді, 27 маусым 2023.
- ↑ a b Aşgabadyň we Daşoguzyň raýatlarynyň teklipçi toparlary Prezidentlige dalaşgärini hödürlediler (түрікм.). TURKMENPORTAL (21 ақпан 2022). Тексерілді, 28 маусым 2023.
- ↑ a b Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine dalaşgär Hydyr Nunnaýew (түрікм.). TURKMENPORTAL (7 наурыз 2022). Тексерілді, 27 маусым 2023.
- ↑ a b После провалов «сценариев Каримова и Назарбаева» «Аркадаг» ускорил династический транзит (орыс.). Азаттық радиосы (20 февраля 2022). Тексерілді, 28 маусым 2023.